عوامل محيطي- اجتماعي زمينه ساز كاهش انگيزه نوجوانان جهت كنترل وزن: ادراك و تجربيات نوجوانان تهراني

Socio-environmental factors underlying motivation loss in adolescents to control weight: perceptions and experiences of Tehranian adolescents

مقدمه مطالعات پيشين نقش عوامل محيطي- اجتماعي را در شكل گيري رفتارهاي مرتبط با چاقي در نوجوانان نشان داده اند. اين مطالعه با هدف بررسي ادراك و تجربيات نوجوانان چاق و داراي اضافه وزن در رابطه با عوامل محيطي- اجتماعي زمينه ساز كاهش انگيزه نوجوانان جهت كنترل وزن در سال 87-1386 انجام شد. روش كار اين مطالعه كيفي بر روي 52 نوجوان داراي اضافه وزن و چاق در گروه سني 17-15 سال صورت گرفت. جمع آوري داده ها با برگزاري جلسات بحث گروهي متمركز نيمه ساختار يافته، و مصاحبه هاي فردي عميق انجام شد. تحليل محتوا به صورت دستي انجام شد و اختلاف نظرهاي احتمالي در فرآيند كدگذاري توسط بحث و گفتگو بين حداقل 4 نفر از ناظرين مستقل پژوهش برطرف گرديد. يافته ها داده ها در قالب دو مفهوم اصلي «عوامل بين فردي» و «عوامل زمينه اي» تبيين شدند. عوامل بين فردي در دو زيرگروه «تاثير خانواده و »تاثير گروه هم سال« طبقه بندي شدند. زيرگروه تاثير خانواده با زيرطبقات »آگاهي ناكافي و تعامل نامطلوب والدين با فرزندان«، »اولويت درس و موفقيت تحصيلي فرزندان« و »اشتغال مادر« و زيرگروه تاثير گروه هم سال با زيرطبقات »همانندسازي رفتارهاي مرتبط با چاقي« و »رقابت فشرده درسي« تبيين گرديدند. عوامل زمينه اي در قالب دو زير گروه »عوامل فرهنگي« و »عدم دسترسي به منابع و امكانات« تبيين شد. هم چنين عوامل فرهنگي در قالب دو زيرطبقه »هنجارها و ارزش هاي اجتماعي«، »تجمل و نوگرايي« و عدم دسترسي به منابع و امكانات در قالب سه زير طبقه »هزينه هاي بالا«، »كمبود منابع و امكانات« و »آموزش ناكارآمد« تبيين شدند. نتيجه گيري يافته ها نشان داد كه از ديدگاه نوجوانان داراي اضافه وزن و چاق، عوامل محيطي- اجتماعي زمينه ساز كاهش انگيزه آنان جهت كنترل وزن مي باشند. شناخت اين عوامل به شناسايي راهبردهاي موثر در زمينه پيشگيري از چاقي، و طراحي مداخلات مناسب در اين راستا كمك مي نمايد.

Introduction: Previous studies have shown the role of environmental and social factors in shaping the obesity related behaviors in adolescents. This study aimed to explore the perception and experiences of overweight/obese adolescents regarding socio-environmental factors underlying motivation loss in adolescents to control weight (2007-2008). Methods: This qualitative study was conducted on 52 overweight/obese 15-17 years old adolescents. Data was collected using semi-structured focus group discussions, and in-depth interviews. Data was analyzed manually using content analysis and differences in coding were resolved via discussion by four independent reviewers. Results: Two main themes emerged from the data content analysis: “Interpersonal factors” and “contextual factors”. Interpersonal factors were determined by “Family influences” and “Peer influences”. The subthemes of parental influences were “Parents’ insufficient knowledge and inappropriate interactions”, “Priority of educational achievements” and “Mothers’ employment”. The subthemes of peer influences were “Modelling unhealthy lifestyle” and “Intensive competing study”. Contextual factors were explained by “Cultural factors” and “Lack of access”. The subthemes of cultural factors were “Social norms and values” and “Luxury life and Modernism”, and the subthemes of lack of access were “High costs”, “Inefficient education” and “Lack of resources and facilities”. Conclusion: The results of the study revealed that overweight/obese adolescents believed that socioenvironmental factors decreases their motivation to control weight. Understanding these determinants could be helpful to identify effective preventive strategies from obesity, and design effective intervention.