پژوهشي با نگرش اسطوره‌گرايانه و كهن‌الگويي به طراحي نشانه‌هاي فرهنگي (با تكيه بر نشانه‌هاي دانش‌بنياد)

A Study with a Mythological and Archeological Attitude toward Designs of Cultural Signs (Relying on Knowledge-Based Signs

نشانه­ هاي فرهنگي، فرم­هاي گرافيكي انتزاعي هستند؛ انباشتي از فرهنگ غني ملت­ها، نمايي از داشته­ هاي صوري و مفهومي كشورها در قالبي كوچك و بازتابي از اندوخته­ هاي كهن ­الگويي يك ملت. كهن‌الگوها، الگوي اصلي و پايدار ذهني و محصول تجربه­ جمعي بشر در طي هزاران سال هستند. آنها، خود را در نمودهاي انساني از جمله نشانه­ هاي تصويري، نشان مي ­دهند. در اين مقاله به كمك نگرش اسطوره­اي و كهن‌الگويي، نشانه­ هاي فرهنگي مرتبط با حوزه دانش؛ اعم از دانشگاه ­ها، انتشارات و مؤسسه‌هاي پژوهشي (حداقل ده نمونه مطرح بين­ المللي و ملي)، مورد بررسي قرار مي ­گيرند. هدف از اين امر، درك بينش كهن‌الگويي است كه تمدن­هاي مختلف به مفهوم دانش داشته­اند و تبلور دوباره آن در شكل­هاي ساده‌شده نشانه­ هاي كنوني ديده مي­شود. براي دست­يابي به ارتباطي منطقي و استدلالي متقن، بيش از صد نشانه دانش‌بنياد بين‌المللي و ملي مشاهده شدند؛ اكثريت نشانه‌ها، زبان مستقيم را برگزيده و به نمادهاي تصويري سرراست چون كتاب و سردر دانشگاه اكتفا كرده‌اند، اكثر طراحان، از نمادهاي ملي در طراحي نشانه دانشگاه بهره برده و برداشتي مستقيم از مفهوم دانش داشته­اند، برخي كه مورد پژوهش اين مقاله بوده، از نمودهاي ضمني و نهفته در كهن‌الگوها بهره برده‌اند. اكثر نشانه ­هايي كه مفاهيم ثانويه را القا نموده‌، در فرهنگ­ هاي مختلف به‌صورت يكسان استفاده شده­اند؛ كهن‌الگوهايي كه در فرهنگ‌هاي مختلف مشترك بوده و خواستگاه‌هاي اساطيري داشته و فرم­هاي درخت، خورشيد، آتش (شمع، مشعل) و آب، كه نمادهاي معرفت در كهن­ الگوي جهاني هستند. اين مقاله به روش توصيفي- تحليلي، به واكاوي معناي دانش و معرفت در كهن‌الگوهاي جهاني پرداخته و بازتاب آنها را در نشانه­ هاي مطرح مؤسسه‌هاي دانش‌بنياد، معرفي مي‌كند.

Cultural signs are abstract graphic forms: an accumulation of the rich culture of nations, a reflection of the formal and conceptual resources of nations in a small format and a reflection of ancient-model reserves of a nation. Archetypes are the main and enduring model of the mind and the product of human experience during thousands of years. They represent themselves in human manifestations such as visual cues. In this article, cultural signs related to knowledge field including universities, publishing houses, and research institutes (at least ten prominent international and national samples) are examined, by using the mythological and archeological attitude. The purpose of this paper is understanding the archeological insights that different civilizations have had it as the sense of knowledge, and its re-crystallization can be seen in the simplified forms of the present signs. In order to achieve a logical connection and a sound reasoning, more than a hundred international and national knowledge-based signs were observed. Most of the signs have chosen a direct language and are directly related to visual symbols such as books and the front door of universities, most designers have used national symbols in designing the logo of universities and have a direct understanding of its meaning. Some of the symbols which have been analyzed in this article have used implicit and covert demonstrations in archetypes. Most signs which imply the secondary concepts have been used in the same way in different cultures: Archaeologies which are common in different cultures and have mythological origins, and also the forms of trees, sun, fire (candle or torch) and water are the symbols of knowledge in the global archetype. This article analyzes the meaning of knowledge in universal archetype and introduces their reflections in introduced signs of knowledge-based institutes by using a descriptive-analytical method.