اثربخشي بازي‌هاي شناختي- رفتاري در بهبود ادراك روابط فضايي و عملكرد رياضي در دانش‌آموزانِ با ناتواني يادگيري رياضي

The Effectiveness of Cognitive- Behavioral Play Therapy on improve Mathematics Performance and Perception the Spatial Relationships among Students with Mathematics Learning Disability

دانش‌آموزانِ با ناتواني يادگيري رياضي به علت كژكاركردهاي شناختي و رفتاري، نقص‌هايي در جهت‌يابي و پردازش ديداري- فضايي دارند كه به ضعف در ادراك روابط فضايي و مهارت‌هاي پايه‌اي محاسبات منجر مي‌شود. هدف پژوهش حاضر، تعيين اثربخشي بازي‌هاي شناختي- رفتاري در بهبود ادراك روابط فضايي و عملكرد رياضي دانش‌آموزان با ناتواني يادگيري رياضي بود. روش پژوهش نيمه‌آزمايشي و طرح پيش‌‌آزمون-پس‌‌آزمون با گروه گواه و يك پيگيري دو ماهه بود. 30 دانش‌آموز به روش نمونه‌گيري هدفمند در مركز آموزش ويژه ناتواني يادگيري در شهرستان زرنديه-ساوه انتخاب و در گروه‌هاي 15 نفره آزمايش و گواه جايگزين شدند. ابزارهاي پژوهش آزمون‌هاي رياضيات كي مت كنولي (1988) و ادراكي-ديداري فراستيك (1963) بودند كه در سه مرحله بر روي هر دو گروه و برنامه بازي‌هاي شناختي- رفتاري شاوفر و همكاران (2002) در 9 جلسه يك ساعته براي گروه آزمايش اجرا شدند و داده‌ها با استفاده از تحليل واريانس مختلط با اندازه‌گيري مكرر تحليل شدند. نتايج نشان داد كه بازي‌هاي شناختي- رفتاري بر بهبود عملكرد رياضي و ادراك روابط فضايي دانش‌آموزان تأثير داشته و اين تأثير در مرحلۀ پيگيري پايدار مانده است. از آن جايي كه بازي‌هاي شناختي- رفتاري احتمالاً منجر به تقويت مهارت‌هاي پايه‌اي رياضي، آگاهي فضايي، ادراك ديداري- فضايي، ادراك فاصله، حركت و جهت‌يابي دانش‌آموزانِ با ناتواني يادگيري رياضي مي‌شود، مي‌توان از اين روش رواني- آموزشي كه به كارگيري آن كم‌هزينه و مؤثر است، براي بهبود كودكان با ناتواني يادگيري رياضي استفاده كرد.

Students with mathematics learning disability, because cognitive- behavioral dysfunctions, have defects in orientation and visual- spatial processing, which leads to defect in perception the spatial relationships and basic skills of mathematics. The purpose of present study was to determine the effectiveness of cognitive- behavioral plays on improve mathematics performance and perception the spatial relationships in students with mathematics learning disability. A quasi-experimental design with pre-test, post-test and a two months follow- up with control group was used. through purposeful sampling method, 30 participants who met the inclusion criteria were selected in the center of specific training of leaning disability in Zarandiyeh- Saveh and randomly assigned to two groups of cognitive- behavioral play therapy or control, n1=n2=15. Research tools were the tests of conoli’s Key math (1988) and Farastick’s perpetual- visual (1963) which were administered in three stages for two groups and the protocol of Schaefer& et al’s cognitivebehavioral play to the experimental group during nine weekly, 60- minute sessions and data were analyzed using mixed model repeated measures analysis variance. Finding showed that cognitive- behavioral play therapy had a significant effect on math performance and perception the spatial relationships of students with mathematics learning disability and this effect remained stable at follow-up. Since cognitive- behavioral play therapy likely leads to improve basic skills of mathematics, spatial awareness, visual- spatial perception, space perception, motor and orientation in students with mathematics learning disability, effect on math performance and perception the spatial relationships. Hence, it can be used as a low- cost and effective psycho educational method for improving students with mathematics learning disability