تدوين چارچوب اولويت‌گذاري تحقيقات بنيادي براي حمايت دولتي

رشدِ فزاينده‌ گستره و عمق فعاليت‌هاي علمي از يك سو و محدوديت منابع از سوي ديگر، اولويت‌گذاري را به يكي از الزامات سياستگذاري علم، فناوري و نوآوري تبديل نموده است. در اين زمينه تصميم‌‎گيري در خصوص تحقيقات بنيادي به دليل ويژگي‌هايي نظير عدم قطعيت بالا و غير قابل ارزيابي بودن منافع حاصله و در نتيجه ناممكن بودن تحليل هزينهمنفعت به عنوان منطق اصلي اولويت‌گذاري بسيار دشوار است. در اين مقاله، فرض شده يك نهاد ملي در ايران بودجه‌ مشخصي، براي حمايت از تحقيقات بنيادي در علوم طبيعي در اختيار دارد و بايد از ميان طرح‌هاي متقاضي، تعدادي را براي حمايت برگزيند. سؤال پژوهش، چگونگي انجام اين كار است. براي پاسخ بدين سؤال مبتني بر روش‌شناسي پژوهش علم طراحي ابتدا از طريق بازخواني نظام‌مند پيشينه دانشي، مدل مفهومي اولويت‌گذاري تحقيقات بنيادي مبتني بر چارچوب حل مسأله «انتخاب سبدپروژه تحقيق و توسعه» و «چالش‌هاي اولويت‌گذاري تحقيقات بنيادي» تدوين شد. سپس با پاسخ به چالش‌هاي يادشده، مدلي فرآيندي براي پاسخ به سؤال پژوهش تجويز شد. اعتبارسنجي مدل پيشنهادي، از طريق شبيه‌سازي كامپيوتري مدل رياضياتي و نيز پيمايش كيفي نظرات خبرگان جهت اعتبارسنجي منطق كلي مدل صورت گرفته است.