ارزيابي توانايي عصاره‌گيرهاي شيميايي در استخراج پتاسيم قابل‌جذب در برخي از خاك‌هاي مناطق توتون‌كاري شمال‌غرب ايران

پتاسيم نقش مهمي در افزايش عملكرد و ويژگي‌هاي كيفي توتون از جمله به‌سوزي برگ آن دارد. به‌منظور ارزيابي تعدادي از عصاره‌گيرهاي معمول در استخراج پتاسيم قابل‌جذب گياه توتون در خاك‌هاي شمال‌غرب ايران، آزمايش گلخانه‌اي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در 26 نمونه خاك منطقه توتون‌كاري شمال‌غرب ايران با سه تكرار انجام گرفت. در پژوهش حاضر، 14 عصاره‌گير مورد ارزيابي شامل استات ‌آمونيم يك مولار، استات ‌سديم  يك مولار، كلريد ‌سديم يك مولار، مهليچ يك و سه، كلريد ‌باريم 0.1 مولار، كلريد كلسيم 0.01 مولار، اسيد ‌نيتريك 0.1 مولار، اسيد ‌نيتريك 0.01 مولار، تترا فنيل ‌بوران‌ سديم با زمان پنج دقيقه و چهار ساعت، بي‌كربنات‌آمونيومدي‌تي‌پي‌اي و آب مقطر براي استخراج پتاسيم قابل‌جذب خاك بود. رابطه پتاسيم عصاره‌گيري شده بين عصاره‌گيرها مثبت و در سطح يك درصد معني‌دار بود. طبق نتايج، بيش‌ترين ضرايب همبستگي عملكرد وزن خشك برگ با عصاره‌گير استات‌آمونيوم يك مولار و اسيدنيتريك 0.1 مولار و تترافنيل‌بوران‌سديم زمان چهار ساعت به‌ترتيب با مقدار 0.88، 0.87 و 0.85 به دست آمد و در خاك‌هاي با نسبت پتاسيم (استخراج با استات‌آمونيوم يك مولار) به درصد رس كم‌تر از نه، ضرايب همبستگي بين صفات كمّي توتون و انواع عصاره‌گيرها به‌ويژه عصاره‌گيرهاي مبتني بر استخراج پتاسيم تبادلي كاهش يافت. با توجه به بالا بودن ضرايب همبستگي عصاره‌گيرهاي استات‌آمونيوم يك مولار و اسيدنيتريك 0.1 مولار با عملكرد برگ (به‌ترتيب با ضريب همبستگي 0.88 و 0.87)، غلظت پتاسيم برگ (به‌ترتيب با ضريب همبستگي 0.94 و 0.93) و مقدار جذب پتاسيم در برگ (به‌ترتيب با ضريب همبستگي 0.96 و 0.94) و هم‌چنين سادگي و اقتصادي بودن آن‌ها، اين دو عصاره‌گير به‌عنوان مناسب‌ترين عصاره‌گيرها تشخيص داده شدند.