بررسي نقش تغيير تركيب صادرات در رشد توليدات كشاورزي: تحليلي در چارچوب الگوي داده ستانده

در بين منابع رشد توليد، صادرات جزئي مهم تلقي مي شود كه از سياست‏ هاي دولت به ‏شدت تأثير مي پذيرد. از اين‏ رو، هدف اصلي مطالعه حاضر بررسي اثر تغيير تركيب صادرات كالاهاي مختلف در طول زمان بر رشد توليدات كشاورزي بود. بدين منظور، با استفاده از روش تحليل «تجزيه ساختاري»، ابتدا رشد توليد به چهار عامل اصلي اثر تغيير در تقاضاي نهايي داخلي، اثر تغيير در صادرات، اثر تغيير فناوري و اثر جايگزيني واردات تجزيه شد؛ سپس، اثر تغيير در صادرات نيز مورد تجزيه هاي بعدي قرار گرفت تا اثر تغيير در تركيب آن بر رشد توليد با جزئيات بيشتري معين شود. بدين منظور، از جداول داده ستانده سال‏هاي 1370 و 1380 با تبديل آنها به قيمت ثابت 1376 استفاده شد. براساس نتايج به ‏دست ‏آمده، تغيير در صادرات اثري مثبت بر رشد توليد محصولات همه زيربخش ‏هاي كشاورزي به ‏جز محصولات دامي و طيور داشته است. نتايج تجزيه اين اثر نشان داد كه رشد توليد محصولات زراعي و باغي و نيز ماهي و ساير آبزيان از افزايش صادرات محصولات خود اين زيربخش‏ ها بيشتر تأثير پذيرفته، در حالي كه در زيربخش دام و طيور، اثر منفي كاهش صادرات محصولات غذايي و آشاميدني به كاهش رشد توليد اين زيربخش انجاميده است. از اين‏رو، براي افزايش توليد محصولات كشاورزي، علاوه بر اهميت افزايش صادرات محصولات خام زيربخش‏هاي كشاورزي، مي‏توان سرمايه ‏گذاري در توسعه صنايع غذايي براي فرآوري محصولات خام غذايي با كيفيت بالا و قابليت رقابت در بازارهاي جهاني را يك عامل عمده تحريك‏ كننده رشد توليدات خام كشاورزي محسوب كرد.