بررسي تاثير مزارع پرورش ماهي قزل‌آلا بر كيفيت آب رودخانه (مطالعه‌ي موردي رودخانه محمد‌آباد كتول) با استفاده از شاخص IRWQISC

زمينه و هدف: در سال‌هاي اخير احداث مزارع پرورش ماهي در حاشيه رودخانه محمدآباد كتول افزايش چشمگيري يافته‌است. هدف از اين مطالعه بررسي اثرات پساب اين مزارع بر برخي از فاكتورهاي كيفي آب رودخانه مي‌باشد. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه براي ارزيابي كيفيت آب رودخانه محمدآباد كتول 5 ايستگاه نمونه برداري از 3 استخر پرورش ماهي قزل‌آلاي رنگين كمان در سال 1396 به صورت فصلي با 3 تكرار، 12 پارامتر كيفي آب شامل اكسيژن محلول، كليفرم مدفوعي، pH، اكسيژن خواهي بيوشيميايي، اكسيژن خواهي شيميايي، درجه حرارت، فسفات آلي، نيترات، آمونيوم، كدورت، كل مواد جامد محلول و هدايت الكتريكي انتخاب شد. سپس با استفاده از آزمون معني داري اثرات ثابت داده‌ها مورد آناليز قرار گرفتند و در ادامه كيفيت آب بر اساس شاخص كيفي آب‌هاي سطحي ايران (IRWQISC) مورد ارزيابي قرار گرفت. يافته‌ها: نتايج به دست آمده نشان مي‌دهد كه آب حوضه محمدآبادكتول داراي كيفيت متوسط تا نسبتاً خوب مي‌باشد كه بهترين كيفيت آب در فصل پاييز با ارزش عددي 70.5 و بدترين كيفيت آب در فصل تابستان با ارزش عددي 43.3 مي‌باشد. از دلايل قرارگيري كيفيت آب نسبتاً بد در فصل تابستان مي‌توان علاوه بر فعاليت بالاي پساب حاصل از استخر پرورش ماهي به عواملي چون كاهش دبي رودخانه، همچنين افزايش فعاليت‌هاي تفريحي و تفرجي در محدوده رودخانه، پساب‌هاي كشاورزي، تخليه فاضلاب‌هاي روستايي، و تراكم بالاي دام در منطقه اشاره كرد. نتيجه‌گيري: در همه فصل‌ها در طول دوره نمونه برداري ايستگاه 1 كه قبل از مزارع پرورش ماهي قرار دارد نسبت به بقيه ايستگاه‌ها كيفيت آب بالاتري دارد. با توجه به شاخص به دست آمده مشخص شد، به طور كلي مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه كيفيت آب رودخانه با توجه به فعاليت آبزي‌پروري، مناسب است.