وضعيت راهبردي انجمن‌هاي صنفي‌ مرتعداران ايران: بررسي نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهديد

انجمن‌هاي صنفي مرتعداران از سال 1390 در راستاي تقويت پايداري سيستم‌هاي مرتعداري كشور تشكيل شد. هدف عمده اين انجمن‌ها رسيدگي به حقوق مرتعداران و ارتقاء معيشت مرتعداران كشور است. با اين حال، ضعف‌ها و چالش‌هاي قابل توجهي در كنار مزيت‌هاي اين انجمن‌ها مورد بحث و شناسايي قرار گرفته است. اين مطالعه در نظر دارد تا وضعيت اين انجمن‌ها را از طريق شناسايي نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهديد آنها به واسطه تحليل راهبردي SWOT تعيين كند. در گام اول شناسايي عوامل موثر بر انجمن‌هاي صنفي از طريق انجام مصاحبه‌هاي فردي و برگزاري كارگاه‌هاي SWOT صورت گرفت. در گام دوم 202 عامل شناسايي‌شده در معيارهاي مختلف از طريق برگزاري كارگاهي متشكل از كارشناسان، اعضاي هيأت مديره انجمن و نمايندگان مرتعداران به 86 عامل (20 قوّت، 32 ضعف، 17 فرصت و 17 تهديد) خلاصه‌سازي شد. در گام سوم از طريق طراحي پرسشنامه نيمه‌ساختار كه روايي و پايايي آن تأييد شده بود، به تمامي عوامل از طريق 560 پاسخ‌دهنده (مديران، كارشناسان اجرايي، اعضاي انجمن‌صنفي و اعضاي هيأت مديره انجمن) وزن‌ داده شد و اولويت‌بندي صورت گرفت. در آخرين گام تجزيه و تحليل داده‌ها بر اساس چارچوب روش تحليل راهبردي SWOT انجام شد و از طريق وزن‌نهايي عوامل دروني (قوت‌ها و ضعف‌ها) و عوامل بروني (فرصت‌ها و تهديدها)، موقعيت راهبردي انجمن‌هاي صنفي مرتعداران ايران مشخص گرديد. نتايج اولويت‌بندي، عامل نقش انجمن‌هاي صنفي مرتعداران به عنوان كانال ارتباطي و تسهيل‌گر مابين نهادهاي اجرايي و بهره‌برداران را به عنوان اصلي‌ترين عامل قوّت، عامل كمبود اعتبارات دولتي براي تشويق‌هاي مرحله راه‌اندازي و تأثير آن بر كاركردهاي انجمن‌هاي صنفي مرتعداران را به عنوان اصلي‌ترين عامل ضعف و عوامل تعدد زياد فارغ التحصيلان مرتع در كشور فرصتي براي فعاليت و حمايت از انجمن‌هاي صنفي و عدم وجود رابطه متقابل مابين انجمن صنفي مرتعداران با نهادهاي مرتبط با منابع طبيعي را به ترتيب به عنوان مهم‌ترين فرصت‌ها و تهديدها شناسايي شدند. همچنين موقعيت راهبردي انجمن‌هاي صنفي به عنوان تهاجمي تعيين شد كه به معناي استفاده از فرصت‌هاي موجود براي تقويت و بهره‌وري از قوت‌هاي انجمن‌هاي صنفي است. با استفاده از نتايج اين مطالعه، انجمن‌هاي صنفي قادر خواهند بود در راستاي ارتقاء وضعيت با شناخت دقيق عوامل مؤثر بر عملكرد انجمن تلاش كند.