كارآيي و بهره‌وري انرژي در دامداري‌هاي سنتي متكي به مرتع ( مطالعه موردي: مراتع كياسر، استان مازندران)

در دنياي امروز، انرژي يك مولفه اساسي در پايداري سيستم ها است. در واقع كارآمدي سيستم به كارآيي و بهره وري انرژي وابسته است. نقش كارآيي انرژي با توجه به رشد جمعيت و محدوديت منابع، در توليد محصولات غذايي بسيار پررنگ است لذا بررسي شاخص هاي انرژي واحدهاي توليدي حائز اهميت است. از اين رو در اين مطالعه به بررسي بلندمدت (1386-1398) شاخص هاي كارآيي و بهره وري انرژي در واحدهاي دامداري سنتي در مراتع كياسر استان مازندران پرداخته شد. بر اين اساس سطح مراتع، نوع و روش دامداري و نژاد دام (گوسفند زل) در منطقه تعيين گرديد سپس سه منطقه شاخص دامداري و دامداراني كه بيانگر شرايط موجود در منطقه بودند مشخص گرديدند. در مرحله بعد تمامي فعاليت هاي دام و دامداران جهت تحليل انرژي مصرفي رصد و به صورت سالانه ثبت شد. با توجه به حجم محصولات دامي، مقادير انرژي توليدي و منابع درآمدي تعيين و درآمد سالانه به كمك پرسشنامه و راستي آزمايي محلي برآورد شد. پس از تحليل انرژي مصرفي و انرژي محصولات توليدي، كارآيي انرژي واحدهاي دامداري سنتي در منطقه به‌طور ميانگين در حدود 33.5 درصد برآورد گرديد. بهره وري انرژي در هر سه منطقه در طول بازه زماني مورد بررسي روند يكساني داشته به‌طوري كه در سال هاي ابتداي روند نزولي و سپس روند صعودي داشته است. طبق انتظار رابطه مثبت و مستقيم ميان تغييرات ارزش ستاده و بهره وري انرژي وجود داشته، به‌طوري كه نرخ رشد بهره وري كاملا همسو با نرخ رشد ارزش ستاده بوده است. با توجه به اينكه در طول دوره مطالعه وضعيت مراتع همواره مورد توجه قرار داشته و هيچ گونه اثر تخريبي توسط فعاليت هاي دامداري در عرصه مراتع مشاهده نگرديد. لذا با افزايش بهره وري و كارآيي انرژي در اين منطقه، مي توان زمينه بهبود معيشت روستاييان را فراهم آورد و گامي اساسي در جهت توسعه پايدار روستاها برداشت.