نقد و بررسي برهان اختفاي الهي جان شلنبرگ، بر مبناي تناهي صفات فعلي و حكمت الهي

صفات محدود و مقيدِ فعليِ خداوند‌‌‌‌، تجلّي و بُروز صفات مطلقِ ذاتي او در مقام فعل هستند‌‌‌‌، اما محدوديت آنها به جهت اِعمال توأمان آنها در كنار يكديگر و در ارتباط با مخلوقات است. در ميان صفات فعلي‌‌‌‌، صفتِ «حكمت» تجلّي صفت ذاتي علم حاكم بر ديگر صفات بوده و تقيّد‌بخشِ آنهاست. جان شلنبرگ، در «برهان اختفاي الهي» از تمايز ميان اين دو دسته صفات غفلت كرده و همين امر سبب شده تا اولاً با اتخاذ رويكردي تشبيهي‌‌‌‌، عشق الهي را صورت مطلق شدهٔ عشق انساني قلمداد كند. ثانياً‌‌، با خلط ميان صوَر مختلفِ عشق، يعني آگاپه و اروس، درك نادرستي از عشق الهي و ميزانِ اطلاق آنها داشته باشد و ثالثاً، به‌ رغم صحت تأكيد شلنبرگ بر تمايز ميان برهان اختفا و برهان شر‌‌‌‌، استفادهٔ او از اختفا به عنوان مورد نقضي بر عشقِ نامتناهيِ الهي‌‌‌‌ به نوعي، بازگشت به برهان شر را به ذهن مخاطب متبادر مي‌كند و برداشت و بهره‌گيري‌اي نادرست است. بر مبناي صفت فعلي حكمت، مي‌توان نشان داد كه اختفاي الهي بر خلاف مدعاي شلنبرگ‌‌‌‌ نه‌تنها نقضي بر عشق الهي نيست‌‌‌، بلكه مظهري از عشق حكيمانهٔ خداوند به انسان‌هاست كه در اين نوشتار به برخي از اين حكمت‌ها اشاره خواهد شد.