كليدواژه :
داوري , قرارداد , حقوق خانواده , شرط
چكيده فارسي :
سياست كلي نظام حقوقي ج.ا. ايران تشويق به داوري و نهادينه‌سازي آن است. داوري در نظام حقوقي ايران كاركرد دوگانه دارد؛ در قانون آيين دادرسي مدني، داوري مبناي قراردادي دارد و نهادي شبه‌قضايي است. اين نهاد مي‌تواند در عرض محاكم قضايي به حل و فصل دعاوي بپردازد. در حالي كه داوري در قانون حمايت خانواده يك الزام قانوني در دعواي طلاق غيرتوافقي و نهادي غيرقضايي است و هدف آن صرفاً ايجاد صلح و سازش مي‌باشد. به همين دليل، داوري قراردادي از ظرفيت بيشتري براي حل و فصل دعاوي از جمله دعاوي خانواده برخوردار است. بررسي‌هاي صورت‌گرفته نشان مي‌دهد كه داوري در قانون حمايت خانواده بسيار كم‌فايده و نقش آن در حل مسايل خانواده ناچيز است. بر اين اساس، بهتر است از ظرفيت داوري قراردادي در حقوق خانواده استفاده شود. از طريق داوري قراردادي، زوجين به اختيار خود ملتزم مي‌شوند كه مسايل ميان خود را از طريق داور توافقي حل و فصل نمايند و از مراجعه به دادگاه خودداري كنند. با وجود قرارداد داوري، زوجين حق دادخواهي در محاكم قضايي را از خود سلب كرده و جز با توافق نمي‌توانند موضوع داوري را در دادگاه مطرح نمايند. هرچند داوري قراردادي مسأله جديدي نيست، ولي استفاده از اين راهكار فقهي- حقوقي براي حل و فصل دعاوي خانواده، ايده جديدي است كه در اين پژوهش بررسي شده است.
چكيده لاتين :
The general policy of the legal system in the Islamic Republic of Iran is encouraging arbitration and institutionalizing it. In the legal system of Iran, arbitration has two functions. In the Civil Procedure Code, it has a contractual basis and is a pseudo-judiciary institution. This institution can go to settle suits alongside with juridical courts. In the Protection of Family Act, however, it is a legal must for divorces on which spouses have not mutually agreed. It is a non-judiciary institution merely aimed to make peace and agreement between spouses. For this reason, contractual arbitration has more capacity to settle suits including family ones. Studies show that, in the Protection of Family Act, arbitration is awfully useless and plays a negligible role in solving family’s problems. Thus, it is better to use contractual arbitration in family law. Through contractual arbitration, spouses become, voluntarily, obliged to settle their problems through an arbitrator on which they have previously agreed and, so, avoid referring to the court. With the contract of arbitration, spouses negate themselves of the right to refer to judiciary courts and, they are not able to file the subject of arbitration in the court unless through an agreement.
