گونه‌شناسي جرايم محيط زيستي در جغرافياي طبيعي ايران

اهداف و زمينه‌ها: هدف اين پژوهش گونه شناسي جرايم محيط زيستي در جغرافياي طبيعي ايران بود. روش‌شناسي: اين پژوهش از نوع كاربردي است. در ابتدا، فهرست اوليه انواع جرايم محيط زيستي با استفاده از روش مصاحبه نيمه‌ساختاريافته استفاده گرديد. نمونه‌گيري به روش هدفمند و حجم نمونه 169 نفر تعيين گرديد. كليه مصاحبه ها به صورت متن پياده سازي و كدگذاري شدند. در گام بعد، با استفاده از آراي خبرگان و روش مقايسه زوجي، جرايم محيط زيستي وزن‌دهي و ضريب اهميت آنها مشخص شد. سپس، با استعلام از دفاتر حقوقي سازمان‌هاي ذي‌ربط، آمار تخلفات و جرايم محيط زيستي به تفكيك استان‌هاي كشور حدفاصل سال‌هاي 1395 تا 1398 به دست آمد. يافته‌ ها: جرايم محيط زيستي به 3 عامل كلان، 8 عامل خرد و 23 سنجه دسته‌بندي مي شوند. بيشترين ميزان جرايم، به ترتيب، »تخريب اكوسيستم «، »آلودگي‌هاي محيطي « و »برداشت منابع و اثر بر تنوع زيستي « بوده‌اند. بيشترين درصد جرايم خرد متعلق به »آلودگي منابع آب « با 58% و سپس، »آلودگي خاك « با 26% و در نهايت، »آلودگي هوا « با 16% بوده است. در جرايم مربوط به »تخريب اكوسيستم «؛ بيشترين درصد »تخريب جنگل‌ها و مراتع « با 48% و سپس، »تخريب تالاب‌ها و اكوسيستم‌هاي آبي « با 35% و در نهايت، »تخريب كوهستان و دشت « با 17% قرار داشته‌اند. در مورد جرايم مربوط به »برداشت منابع و اثر بر تنوع زيستي «؛ بيشترين درصد »خسارت به حيات‌وحش « با 57% و كمترين ميزان متعلق به »خسارت به زيستگاه « با 43% بوده است. بيشترين سنجه ارتكاب جرم »تغيير كاربري اراضي « (9.4٪) و كمترين »برداشت گياهان دارويي « (0.5٪) است. استان مازندران با 6674 مورد ارتكاب جرايم محيط زيستي در صدر استان‌هاي كشور و استان خراسان رضوي با 232 مورد ارتكاب جرم، در انتهاي فهرست قرار داشته‌اند. نتيجه‌گيري: نظر به تعدد و تنوع جرايم محيط زيستي در كشور و افزايشي بودن روند ارتكاب جرايم، لازم است تا اقدامات موثرتري در اين خصوص صورت گيرد