وجودشناسي عرفاني از نظر سيد حيدر آملي (ره) و امام خميني (ره)

وجودشناسي عرفاني، يكي از اساسي‌ترين مسائل مهم عرفان نظري محسوب مي‌شود. عرفا، زماني كه از وجودِ مطلق سخن مي‌گويند، منظور و مرادشان خداوند است. بي‌شك مهم‌ترين انديشه‌هاي عرفاني سيد ‌حيدر آملي و امام خميني را مي‌توان در نظريات آنان در باب وجودشناسي جست‌و‌جو كرد. سيد حيدر، از عرفاي قرن هشتم، متأثر از آراي ابن‌عربي بود و امام، تحت‌تأثير تفكرات صدرالمتألهين شيرازي. اين جستار با روش توصيفي مقايسه‌اي به شرح و بيان وحدت شخصي وجود، وحدت سنخي وجود و وجود مطلق پرداخته و در پي يافتن پاسخ به اين مسئله است كه در آراي وجودشناسي اين دو عارف شيعي، چه نكات اشتراك و تفاوت وجود دارد؟ سيد‌ حيدر به پيروي از ابن‌عربي معتقد به حقيقت واحده شخصيه ذومراتب است و تشكيك را در ظهورات مي‌داند، وي ضمن ارائه دلايل سه‌گانه‌اي براي وجود مطلق، قائل به اطلاق وجود مي‌باشد. از سوي ديگر امام خميني نيز، به‌‌كارگيري مطلق وجود را به جاي وجود مطلق ناشي از خلط ميان مفهوم و مصداق مي‌داند. وي به تبعيت از ملاصدرا، به تشكيك خاصي و تشكيك در مظاهر قائل است. سيد حيدر معتقد است مسبوقيت وجود مقيد به وجود مطلق است؛ در حالي كه امام، قوي‌ترين دليل اثبات اطلاق وجود را عينيت ماهيت حق با وجود مي‌داند.