نقش عناصر نمادين در ساخت آينده تأملي آينده‌پژوهانه بر نقش رسانه در بازآفريني اساطير

يكي از بارزترين وجوه آينده‌پژوهي به‌مثابه يك فناوري اجتماعي، تصويرپردازي از آينده مطلوب و طراحي اقداماتي براي تحقق اين آينده است. شكل بخشيدن به واقعيت اجتماعي آينده در فضاي بين‌الاذهاني جمعي نياز به رويكردها و ابزارهايي دارد كه عمدتاً از جنس عناصر فرهنگي هستند و ريشه در تاريخ و عناصر نمادين مشترك و ارزش هاي يك اجتماع دارند. يكي از مهم‌ترين اين عناصر، اسطوره است. در اين مقاله ابتدا در چارچوب سنت پژوهش كيفي با تكيه‌بر روش تأملي و نظرورزي به تشريح نقش اسطوره در ساخت تصاوير ذهني آينده پرداخته شده است و سپس دو مجموعه تلويزيوني «آب پريا» و «محله گل‌وبلبل» با استفاده از روش نقد اسطوره اي، تحليل شده اند تا ظرفيت‌هاي رسانه براي بازآفريني اسطوره ها به دقت بررسي شود. نتايج اين پژوهش نشان مي دهد كه رسانه هاي جمعي به‌مثابه يكي از آبشخورهاي فرهنگي، ظرفيت بالايي براي استفاده از اسطوره ها به‌منظور تصويرپردازي از آينده مطلوب جمعي دارند؛ اما نكته مهم، فهم كهن‌الگوها و تلاش براي بازآفريني مداوم اسطوره ها در قالب داستان هايي است كه نسل هاي امروز و فردا، بتوانند با آن‌ها ارتباط برقرار كنند.