تحولات نهاد خانواده در فرايند نوسازي و تأثير آن بر سياست‌گذاري ايران در حوزۀ خانواده

جامعه‌شناسان حوزۀ خانواده بر اين باورند كه نوسازي مهم‌ترين عامل تغيير و تحولات خانواده در كشورهاي در حال توسعه است. در ايران نيز پس از ورود نوسازي به كشور، نهاد خانواده طي چند دهه‌ اخير تغييرات متعددي را تجربه كرده است. پس از انقلاب ايران، سياست‌ها و برنامه‌هايي در راستاي حمايت از خانواده در مقابل چالش‌هاي پديدار شده از نوسازي صورت گرفته است. به همين دليل، هدف اين پژوهش مطالعه تغيير و تحولات خانواده در بستر نوسازي و تأثير آن بر سياست‌گذاري ايران در حوزۀ خانواده است. روش پژوهش، كيفي است و از رهيافت نظريه داده بنياد به‌منزله‌ روش عملياتي پژوهش استفاده شده است. نمونه آماري پژوهش، شهروندان شهر تبريز و انجمن خبرگان در اين شهر هستند. راهبرد نمونه‌گيري، نظري و شيوه نمونه‌گيري، هدف‌مند است. يافته‌ها بيانگر آنند كه نوسازي باعث تغيير در الگوهاي خانواده، قواعد ازدواج و الگوهاي همسرگزيني، عملكردهاي خانوادگي، نگرش‌ها و الگوهاي فرزندآوري، متوازن‌شدن قدرت در خانواده، تغيير در الگوهاي اوقات فراغت و تغيير در نگرش‌ها و الگوهاي طلاق شده است. همچنين سياست‌هاي اتخاذشده از سوي دولت‌‌ها پس از انقلاب نتوانسته‌اند آسيب‌ها و چالش‌هاي خانواده را رفع كنند. اين سياست‌ها با مشكلاتي همچون فراگير نبودن سياست ها يا عدم رويكرد كل‌نگر به خانواده، داشتن رويكرد آسيب‌محور به خانواده، متعدد بودن نهادهاي متولي خانواده، صريح نبودن سياست‌هاي خانواده، مشخص نبودن طريقه دستيابي به سياست‌ها، ناديده گرفتن تنوع خانواده‌، عدم وجود بينش جامعه‌شناختي در سياست‌ها و تقليل فضاي معنايي و مفهومي خانواده به تأمين نيازهاي اساسي، مواجه هستند.