تحليل نشانه – معناشناسيِ «زاويۀ ديد» در منظومۀ عاشقانه ورقه و گلشاه عيّوقي براساس الگوي ژاك فونتني

ژاك فونتني، نشانه – معناشناس مشهور فرانسوي در كتاب نشانه معناشناسي و ادبيّات ،تعريف جديدي از مفهوم زاويۀ ديد ارائه مي دهد. وي مدل خود را كه بر مبناي انتخاب دو كنش‌گر اساسي در زاويه ديد، يعني كنش‌گرهاي موقعيّت گرا كه تعيين كننده منبع و مقصد زاويۀ ديد هستند، طراحي كرده است. دراين پژوهش با بهره گيري از ابزار كتابخانه اي و براساس تحليل داده ها به روش كيفي وروش استدلالي استقرايي، مدل فونتتي باهدف مشخص شدن نقش و اهميّت زاويۀ ديد وكاركردهاي آن و پاسخ به اين سوال كه آيا گزينش زاويه ديدهاي متفاوت در منظومۀ ورقه و گلشاه از سوي گوينده، بر القاي معاني متفاوت به مخاطب و نيز برجسته كردن ابعاد مختلف روايت، كارآمد است؟ بررسي مي شود. نتيجه پژوهش نشان مي‌دهد دراين منظومه، شاعر، به منظور القاي معاني مختلف به مخاطب، به صورت تركيبي در بخش‌هاي مختلف گفتمان اززاويۀ ديدهاي جهان شمول 8 بار، تسلسلي36 بار، گزينشي۴ بار ، جزءنگر 13 بار، موازي ۴۰ بار و رقابتي ۳ بار با جنبه هاي زيبايي شناختي متفاوتي از نشانه‌ها بهره گرفته است. از آن روي كه ورقه و گلشاه منظومه‌اي حماسي است كاربرد زاويۀ ديد موازي در آن بيشتر است، زيرا در اين منظومه‌ها، مهم‌ترين عامل حركت ساز داستان گفت و گوي شخصيّت‌هاست.