جايگاه حقوق بشر در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي

آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، كاربرد اتم را در راستاي صلح، سلامت و سعادت بشر هدف‌گذاري كرده و داراي سه مأموريت در زمينۀ پادمان، ايمني و علوم و فنون هسته‌اي است. در زمينۀ پادمان و ايمني كه از ماهيت سلبي برخوردارند، اگر از طرف آژانس تعللي رخ دهد، حقوقي همچون حق بر حيات، حق بر سلامتي و حق بر محيط زيست نقض مي‌گردد. افزون بر آن‌كه، در خصوص علم و فناوري و به خدمت گرفتن اتم براي صلح كه از ماهيت ايجابي برخوردارند، نيازمند اقدامات آژانس در جهت تحقق حقوق بشر هستيم. با توجه به اينكه حقوق بشر بايستي همواره به‌عنوان نقطۀ عزيمت فعاليت‌هاي سازمان‌هاي بين‌المللي در راستاي توسعۀ تدريجي حقوق بين‌الملل باشد، عملكرد آژانس از تعارض رويكرد هنجاري و عملي آن در قبال حقوق بشر حكايت دارد. اگرچه اهداف توسعۀ هزاره در كانون توجه آژانس قرار دارد، به دلايل متعدد، ازجمله ناباوري كشورهاي توسعه‌يافته به مقولۀ حق بر توسعه و نيز بي‌توجهي خود آژانس به اصولي همچون اصل برابري، اصل عدم تبعيض و نبود سازوكاري جهت الزام كشورهاي هسته‌اي مبني بر تعهد انتقال دانش هسته‌اي به كشورهاي درحال توسعه، باعث شده است كه در دو حوزۀ مأموريت پادماني و ترويج علوم و فنون صلح‌آميز هسته‌اي، چندان كامياب نباشد.