ادعاي مهدويت سيدمحمد كلاردشتي در دورۀ ناصرالدين‌شاه (1309ق/1891م)؛ پيامدهاي اجتماعي آن و فرجام مدعي

انديشۀ مهدويت يا ظهور موعود تاكنون يكي از مسائل مهم و اساسي در ايران دورۀ اسلامي بوده ‌است؛ اما اين مسئله طي تاريخ دچار آسيب‌هاي فراواني، ازجمله ظهور مدعيان دروغين شده و جامعۀ اسلامي را با مشكلاتي روبه‌رو ساخته است. اين موضوع حتي تا دورۀ معاصر نيز تداوم داشته؛ چنان‌كه در دورۀ قاجار نيز نمونه هايي از آن گزارش شده است. سيدمحمد كلاردشتي يكي از اين مهديان دروغين بود كه در سال 1309ق/ 1892م، ادعاي خود را در منطقۀ كلاردشت، علني و گروهي از مردم را با خود همراه ساخت. اينكه زمينه‌هاي پيدايش و ادعاي مهدويت او در اين منطقه چه بود؟ حكومت وقت براي مقابله با او دست به چه اقداماتي زد و فرجام اين شخص و حركت او چه شد؟ مهم‌ترين سوالاتي است كه در اين پژوهش به آ‌نها پرداخته مي‌شود. چنين به نظر مي‌رسد كه زمينه‌هاي پيدايش اين مدعي مهدويت، شكاف ميان افراد ايل خواجه‌وند با يكديگر و با اهالي كلاردشت و حتي با دولت بود. اگر چه اين شورش سركوب و سيدمحمد كلاردشتي دستگير و زنداني شد، اما پس از مدتي از زندان آزاد و براي او مقرري تعيين شد. اين پژوهش بر آن است تا به روش توصيفي تحليلي و با تكيه بر اسناد سازمان اسناد و كتابخانه ملّي جمهوري اسلامي ايران و منابع كتابخانه‌اي، اين موضوع را بررسي و تحليل كند.