بررسي ارتباط خشك‌سالي‌هاي هواشناسي و آب‌شناختي در دشت هشتگرد

دشت هشتگرد از آبخيز ساوجبلاغ با اقليم خشك و نيمه‌خشك يكي از دشت‌هايي است كه برداشت آب زيرزميني از آن در سال‌هاي اخير افزايش چشم‌گيري يافته، به‌طوري‌كه در 5 سال اخير بيش از 5 متر افت داشته، و به‌نظر مي‌رسد كه نقش عامل‌هاي مديريتي در اين دشت مهم است. در اين مقاله براي يافتن اثر بارندگي و شرايط اقليمي بر نوسان‌هاي تراز آب زيرزميني داده‌هاي بارندگي 6 ايستگاه باران‌سنجي و 21 چاه مشاهده‌يي در دوره‌ي داده‌برداري 1371 تا 1390 به‌كاربرده شد. دوره‌هاي متوالي خشك‌سالي هواشناسي و آب‌شناختي با دو  شاخص بارش بمعيار (SPI) و شاخص بمعيار تراز ايست‌آبي آب زيرزميني (SWI) در مقياس‌هاي زماني 6، 9، 12، 18، 24 و 48 تهيه شد. به دليل اين كه توزيع مجموعه‌ي داده‌هاي بارندگي و تراز ايست‌آبي آب زيرزميني بهنجار نيست، آزمون ناسنجه‌يي من–كندال براي تعيين‌كردن روند داده‌هاي هواشناسي و تراز ايست‌آبي به‌كاربرده، و نشان داده شد كه روند شيب تراز آب زيرزميني در همه‌ي ماه‌هاي دوره كاهشي بود. بررسي همبستگي بين اين دو شاخص تأخير زماني 24 ماهه بين خشك‌سالي هواشناسي و آب‌شناختي را نشان داد. شاخص SPI6 نيز نشان داد كه بيش‌ترين خشك‌سالي در دوره‌ي خشكي در نيمه‌ي دوم سال 1375 رخ داد. نقشه‌هاي پهنه‌بندي خشك‌سالي با روش IDW در مقياس زماني 24 ماهه نشانگر روي‌دادن خشك‌سالي‌هاي شديد در جنوب حوزه است. در برخي جا‌ها در منطقه، بين خشك‌سالي اقليمي و آب‌شناختي تأخير زماني دو ساله بود. آگاهي از اين مسأله مي‌تواند به مديران و برنامه‌ريزان براي مديريت‌كردن بهينه‌ي منابع آب كمك زيادي كند.