اعتبارسنجي نتايج بهينه‌سازي شبكه پايش سطح آب زيرزميني دشت دهگلان

در دهه‌هاي اخير بهينه‌سازي پيزومتر‌ها و كاهش هزينه داده‌برداري بسيار رايج شده و با اقبال جوامع علمي مواجه شده است. دشت دهگلان يكي از دشت‌هاي بزرگ استان كردستان است كه به دليل تعداد بسيار زياد چاه‌هاي مجاز و غير‌مجاز به صورت قابل توجهي مورد بهره‌برداري قرار گرفته و اين امر باعث افت شديد سطح آب زيرزميني در اين دشت شده است. هدف از اين پژوهش بهينه‌سازي شبكه پايش سطح آب زيرزميني آبخوان دشت دهگلان با استفاده از روش كريجينگ و اعتبار‌سنجي آن است. بر همين اساس از اطلاعات پيزومتر‌هاي فعال اين دشت در دوره‌هاي تنش آبي مختلف يعني داده‌هاي مربوط به ماه‌هاي سال‌هاي 1385، 1390 و 1395 استفاده شده است. براي هر ماه، ابتدا بهترين واريوگرام از بين مدل‌هاي موجود در Arc GIS بر اساس كمترين اثر قطعه‌اي، بيشترين شعاع تأثير و كمترين سقف، انتخاب و بر آن برازش داده شد. پس از محاسبه خطاي تخمين، پيزومتري كه در حين اعتبارسنجي متقابل، كمترين خطا را داشت، حذف گرديد. مجدداً با تكرار اين عمليات تا رسيدن به خطاي تخمين كمتر از 11 درصد اولين درون‌يابي، شبكه بهينه تعيين شد. نتايج به دست آمده از اين پژوهش نشان مي‌دهد كه در زمان‌هاي مختلف، پيزومتر‌هاي قابل حذف از ماهي به ماه ديگر متفاوت‌اند و در بازه زماني بلند مدت نمي‌توان از داده‌برداري هيچ يك از پيزومتر‌ها صرف نظر كرد. اگرچه حذف پيزومترها در اولين دوره تنش آبي مشكل خاصي را به وجود نياورده است اما در تنش آبي بعدي كه كاهش سطح آب زيرزميني در طول زمان سبب خشك شدن برخي از پيزومتر‌ها و خارج شدن آن‌ها از شبكه داده‌برداري شده است، مشكل ساز شده و اعتبار و پايايي نتايج بهينه‌سازي را رد مي‌كند. در بهينه‌سازي شبكه پايش بايد بسيار محتاط بود و استفاده از داده‌هاي فصلي به جاي دادههاي ماهانه، مي‌تواند مقادير خطا را خفيف جلوه داده و گمراه كننده باشند.