مطالعه تنوع گونه‌هاي متعلق به كمپلكس گونه Anopheles maculipennis s.l با استفاده از نشانگر مولكولي سيتوكروم اكسيداز يك (COI) در استان آذربايجان غربي (مطالعه مقطعي)

پيش‌زمينه و هدف: گونه‌هاي مختلف پشه آنوفل علاوه بر ايجاد مزاحمت ناشي از گزش و خون‌خواري، به دليل دارا بودن نقش اساسي در انتقال برخي بيماري‌ها، داراي اهميت قابل‌توجهي هستند. مطالعه حاضر به‌منظور شناسايي گونه­ هاي متعلق به كمپلكس گونه Anopheles maculipennis s.l در استان آذربايجان غربي با استفاده از نشانگر مولكولي سيتوكروم اكسيداز يك (COI) انجام شد. مواد و روش‌ كار: در مطالعه حاضر پس از جمع‌آوري نمونه‌ها از 12 منطقه در پنج شهرستان در استان آذربايجان غربي، گونه‌ها شناسايي شدند. پس از استخراج DNA، با استفاده از پرايمر­هاي ويژه، توالي ميتوكندريايي COI نمونه‌ها تكثير شدند و قرابت و تفاوت‌هاي اختلافات توالي‌هاي نوكلئوتيدي درون‌گونه‌اي و برون گونه‌اي توالي‌هاي بررسي گرديد. يافته‌ها: حضور سه گونه An. maculipennis s.s، An. messeae و An. sacharovi از گونه كمپلكس موردمطالعه و تنوع ژنتيكي قابل‌توجه در بين جمعيت‌هاي مختلف اين‌گونه‌ها در استان آذربايجان غربي مشاهده شد. پراكنش گونه An. maculipennis s.s در مناطق موردمطالعه غالب بود. بحث و نتيجه‌گيري: با توجه به حضور سه گونه‌ي مختلف از گونه ­هاي متعلق به كمپلكس An. maculipennis s.l در آذربايجان غربي و تفاوت‌هاي اساسي در ويژگي‌هاي زيستي، قدرت انتقال بيماري‌ها و مقاومت به حشره‌كش‌ها در هركدام ازاين‌گونه‌ها، تعيين اين پارامترها در تدوين برنامه‌هاي كنترلي برعليه هر يك ازاين‌گونه‌ها در شرايط انتقال و استقرار بيماري‌هاي منتقله توسط اين‌گونه‌ها، از اهميت اساسي برخوردار است.

Background & Aims: Different species of Anopheles mosquitoes, in addition to causing discomfort from biting and blood-feeding, are of significant importance due to their essential role in the transmission of some diseases. The present study was performed to identify the species belonging to the Anopheles maculipennis s.l complex in West Azerbaijan province using the molecular marker cytochrome oxidase I (COI). Materials & Methods: In the present study, collected species were identified after collecting samples from 12 regions in five counties in West Azerbaijan province. After DNA extraction, mitochondrial COI sequences of the samples were amplified using specific primers and the affinities and differences of nucleotide sequences were investigated. Results: The presence of three species including An. maculipennis s.s, An. messeae, and An. sacharovi of the studied species complex and notable genetic variation was observed among different populations of these species in West Azerbaijan province. An. maculipennis s.s was found as a predominant species in the study areas. Conclusion: Due to the presence of three different species belonging to the An. maculipennis s.l in West Azerbaijan and fundamental differences in biological characteristics, vectorial capacity and resistance to insecticides in each of these species, determination of these parameters in the design of control programs against each of these species in the conditions of transmission, and establishment of diseases transmitted by these species are of fundamental importance.