توسعه و ارزيابي مقياس سنجش بزه‌ديدگي سايبري در ايران مطالعه موردي: كاربران اينترنت در استان قم

Development and Evaluation of Cybercrime Measurement Scale in Iran Case Study: Internet Users in Qom

عليرغم اهميت توسعه جامعه ديجيتال، چالش‌هاي بي‌شماري در رابطه با پيشگيري از جرايم رو به رشد سايبري و كاهش ميزان بزه‌ديدگي سايبري وجود دارد. عليرغم نوظهور بودن تحقيقات حوزه بزه‌ديدگي سايبري، مطالعات محدودي در رابطه با سنجش بزه‌ديدگي سايبري صورت گرفته است. با توجه به اينكه جرايم سايبري با توجه به قوانين حاكم بر كشورها و بسترهاي اجتماعي و فرهنگي آن‌ها متفاوت مي‌باشد لذا نياز به توسعه مقياس سنجش بزه‌ديدگي سايبري در ايران با توجه به قانون سايبري كشور كاملاً آشكار است كه تاكنون پژوهشي در اين رابطه صورت نگرفته است. به منظور دستيابي به هدف اصلي پژوهش در مرحله اول با استخراج مصاديق بزه‌ديدگي‌هاي سايبري از قانون جرايم سايبري كشور و برگزاري جلسات متوالي با خبرگان حوزه تحقيق ابزار اوليه سنجش بزه‌ديدگي سايبري توسعه يافته است. در مرحله دوم پژوهش به منظور اعتبارسنجي ابزار توسعه يافته از روش پيمايش بهره گرفته شده است. در اين مرحله مشاركت كنندگان در پژوهش كاربران اينترنت در استان قم بوده‌اند. داده‌هاي حاصل با استفاده از روش تحليل عاملي تاييد و بكارگيري نرم افزار آموس مورد تحليل قرار گرفت. نتايج نشان دهنده چهار بعد بزه‌ديدگي اجتماعي، بزه‌ديدگي اقتصادي، بزه‌ديدگي اخلاقي و بزه‌ديدگي سياسي مي‌باشد.

Despite the importance of digital community development, there are numerous challenges in preventing the growing cybercrime and reducing the amount of cybercrime. Despite emerging research in the field of cybercrime, there have been few studies on cybercrime. Since cybercrime is different according to the laws governing countries and their social and cultural contexts, so the need to develop a scale for measuring cybercrime in Iran with respect to the country's cyber law is quite clear that no research has been done so far. In order to achieve the main goal of the research, firstly, by extracting examples of cybercrime from the country's cybercrime law and conducting regular meetings with experts in the field of research, the primary tool for cybercrime measurement has been developed. In the second stage of the research, a survey method was used to validate the developed instrument. At this stage, participants in the survey were Internet users in Qom province. The data were analyzed using factor analysis and Amos software. The results show four dimensions of social victimization, economic victimization, moral victimization, and political victimization.