بازخواني نظريۀ قانون طبيعي درالاهيات فلسفي: بررسي رويكرد فرااخلاقي پروفسور فينيس و علامه طالقاني

Rethinking the Theory of Natural Law in Philosophical Theology: Investigating the Meta-ethics approach of Prof. Phineas and Allameh Taleghan

در تاريخ انديشة اسلامي و مسيحي قانون طبيعي از مهم‌ترين نظريه‌هايي است كه به توضيح سرشت اخلاق مورد توصية دين پرداخته است. پروفسور فينيس (فيلسوف و متأله مسيحي) و علامه طالقاني (فيلسوف و متأله اسلامي) دو چهرة شناخته‌شده در فلسفه و الاهيات به شمار مي‌روند. در اين نوشتار با صرف نظر از محتواي اخلاقي نظرية اين دو تفكر، به بررسي پيامدهاي مترتب بر مباني آنان مي‌پردازيم و نشان مي‌دهيم كه بازخواني منطقي مباني آنان از زاوية الاهيات، انسان‌شناسي، معرفت‌شناسي و متافيزيك، به خوانشي حداكثري از نظرية ديني قانون طبيعي منجر مي‌شود؛ مقصود از خوانش حداكثري، خوانشي است كه در كنار متافيزيك واقعگرايانه به نوعي «معرفت‌شناسي طبيعي» در اخلاق ديني قائل است، بدين معنا كه افزون بر قول به عيني بودنِ هنجارهاي اخلاق ديني، كه از نظر اين دو متفكر همان قانون طبيعي است، شناخت مفاد اين هنجارها را نيز بدون مراجعه به متون مقدس و صرفاً در پرتو خردطبيعي ممكن مي‌داند.

In the history of Islamic and Christian thought, natural law is one of the most important theories that has explained the nature of morality recommended by religion. Professor Phineas (Christian philosopher and theologian) and Allameh Taleghani (Islamic philosopher and theologian) are two well-known figures in philosophy and theology. In this paper, regardless of the moral content of the theory of these two thinkers, we examine the consequences of their principles and show that the logical re-reading of their foundations from the perspective of theology, anthropology, epistemology and metaphysics leads to a strong reading of the religious theory of natural law. ; Strong reading is a reading that, along with realistic metaphysics, acknowledges a kind of "natural epistemology" in religious ethics, meaning that in addition to advocating the objectivity of the norms of religious ethics, which for these two thinkers is equivalent to natural law, states that it is possible to know the contents of these norms without referring to the sacred texts and only in the light of natural wisdom