كليدواژه :
علت فاعلي , علت غايي , داستان آفرينش , اهداف آفرينش , نقد متن
چكيده فارسي :
خطبه نخست نهج البلاغه، به رغم گفت‌وگوهاي موجود در باره اصالت روايي آن دست‌كم با تركيب كنوني، از نظر ادبي و محتواي كلامي ويژه‌اي برخوردار است كه در طي قرن‌ها مورد توجه عالمان قرار داشته است. البته با وجود اين توجه‌ها به خطبه، تا كنون به مثابه يك روايت برخوردار از ساختار داستاني بدان پرداخته نشده و اين چيزي است كه موضوع اصلي اين پژوهش قرار گرفته است. در اين باره دو پرسش در دو سطح نقد متن و فهم متن قابل طرح است كه به نظر مي‌توان با تحليل روايت‌شناسي بدان پاسخي يافت: نخست در سطح فهم متن اين كه پيام اصلي نهفته در ساختار روايي خطبه چيست و دوم در سطح نقد متن اين كه تا چه اندازه مي‌توان با تحليل روايت‌شناختي ـ فراتر از روش‌هاي معمول نقد حديث ـ از استواري و اعتبار متن اين روايت دفاع كرد؟
الگوي روايت‌شناختي مورد استفاده در اين پژوهش، الگوي عليت بر محور تعامل علل فاعلي و علل غايي است و به عنوان نتيجه نشان داده شده است كه در سطح فهم متن، پيام اصلي در ساختار روايي خطبه، مطرح كردن اهداف اساسي خلقت و محوريت دادن به انسان در اين عرصه است و در سطح نقد متن، آشكار مي‌شود كه اين خطبه از ساختار روايي استوار و درجه‌اي عالي از انسجام روايي و همبستگي متني برخوردار است و انقطاع يا گسيختگي در آن مطرح نيست.
چكيده لاتين :
The first sermon of Nahj al-Balaghah, despite the existing discussions about the authenticity of its narration, at least in its current composition, has a special literary and theological content that has been considered by scholars for centuries. Despite these considerations, it has not been addressed as a structured narrative, which is the main objective of the present research. In this regard, two questions can be asked at two levels of text criticism and text comprehension, which can be answered by narratological analysis: first, at the level of text comprehension, what is the main message in the narrative structure of the sermon, and second, at the level of text criticism, to what extent - beyond the usual methods of hadith critique- can narratological analysis defend the stability and validity of the text of this narration? This study's narratological model is a causal model based on the interaction of efficient cause and ultimate cause. As a result, at the text comprehension level, the main message in the sermon's narrative structure is to set the basic goals of creation and focus on human beings in this field. At the level of textual criticism, this sermon has a solid narrative structure and a high degree of narrative coherence and textual solidarity. There is no interruption or rupture in it.
