سنجش اثرگذاري گردشگري خارجي بر توليد بخشي در اقتصاد ايران رويكرد ماتريس حسابداري اجتماعي

مطالعه حاضر اثر گردشگري خارجي را بر افزايش توليد بخشي مورد سنجش قرار مي‎دهد و كانال‎هاي تأثير‎گذاري اقتصادي آن را شناسايي مي‎كند. براي اين منظور از رويكرد ضريب فزاينده متعارف و رويكرد تحليل مسير ساختاري در چارچوب ماتريس حسابداري اجتماعي استفاده مي‎شود. مزاياي استفاده از تحليل مسير ساختاري در اين است كه ضريب فزاينده توليد را تجزيه و كانال‎هاي اثرگذاري اقتصادي قطب مبدا بر قطب مقصد را به‏طور كامل نشان مي‎دهد. به اين منظور در اين پژوهش از ماتريس حسابداري اجتماعي سال 1390 مركز پژوهش‎هاي مجلس و درآمد كل دريافتي از گردشگران خارجي سال 1390 در غياب حساب‎هاي اقماري گردشگري در ايران، به‎عنوان پايه‎‎هاي آماري استفاده مي‎شود. نتايج نشان مي‎دهند كه درآمد دريافتي از گردشگري خارجي (28.2 هزار ميليارد ريال) منجر به افزايش توليد كل بخش‎‎هاي اقتصادي به اندازه 62.1 هزار ميليارد ريال شده است و ضريب فزاينده توليد كل اقتصاد ناشي از يك واحد مخارج گردشگري خارجي برابر 2.31 واحد مي‏باشد. افزايش توليد در بخش‎هاي ساير خدمات، عمده فروشي و خرده فروشي، هتل و خوابگاه به‎ترتيب 13.71، 13.66، 12.66 درصد از كل اثر توليدي است. تجزيه ضرايب فزاينده در رويكرد تحليل مسير ساختاري نشان مي‎دهد كه در بخش‎هاي مرتبط با گردشگري: صنايع غذايي، رستوران، حمل و نقل‎هاي ريلي، جاده‎اي و هوايي اهميت مسيرهاي مستقيم و بدون‏واسطه بسيار بيشتر از مسيرهاي غيرمستقيم است. در ساير بخش‎هاي مرتبط با گردشگري بالعكس است. افزون بر اين، مهم‎ترين بخش‎هاي واسطه: عمده فروشي و خرده فروشي، حمل و نقل جاده‎اي، ساير خدمات و كشاورزي مي‎باشند كه در اثرگذاري درآمد گردشگران خارجي بر اقتصاد ايران نقش به‎سزايي دارند.