شناسايي رنگ سياه در سفال مينايي بر اساس مطالعات ساختاري و متون كهن

در اين پژوهش، 13 نمونه‌ مطالعاتي سفال مينايي موجود در موزه ملي ايران و حفاري‌هاي علمي ري و دژ الموت مطالعه شده است. هدف اصلي اين پژوهش، شناخت مواد رنگزا در تركيبات رنگ سياه، كاربرد و جايگاه قرارگيري اين رنگ در سطح لعاب در سفال‌ مينايي است. شناخت ساختار رنگ سياه در لعاب مينايي، بر اساس سند كهن عرايس‌الجواهر، بخش ديگري از پژوهش را شامل مي‌شود. براي دستيابي به اهداف پژوهش، نمونه‌ها با دستگاه ميكروسكوپ الكتروني روبشي (SEM) و ميكروپيكسي بررسي شده است. پژوهش حاضر، در زمره تحقيقات توصيفي‌، تجربي به شمار مي‌رود. نتايج نشان مي‌دهد كه رنگ سياه در سفال مينايي گونه‌اي از نقاشي تركيبي رولعابي و زيرلعابي است. رنگ سياه كاربرد بسيار متنوعي داشته و براي ترسيم دورگيري، قلم‌گيري و رنگ‌گذاري زمينه استفاده شده است. هنرمندان، علاوه بر ترسيم خطوط كناره‌ نقوش، براي ترسيم پيش‌طرح نيز از رنگ سياه استفاده كرده‌اند. در نمونه‌هاي مورد مطالعه، سه گروه رنگ سياه وجود دارد كه اسپينل كرم، آهن و منيزيم سبب توليد آن هستند. نتايج اين پژوهش صحت متون كهن را تاييد مي‌كند.