اثر اسانس زيره سياه بر زخم معده القا شده موش‌هاي صحرايي

Anti ulcerogenic activity of Bunium percicum Boiss. essential oil in induced ulcer models in Wistar rats

زمينه و هدف : زيره سياه در طب سنتي ايراني براي درمان بسياري از بيماري‌ها از جمله اختلالات دستگاه گوارشي و به‌ويژه درمان زخم‌هاي معدي كاربرد دارد. اين مطالعه به منظور تعيين اثر اسانس زيره سياه بر زخم معده القا شده با ايندومتاسين و اتانول در موش‌هاي صحرايي انجام شد. روش بررسي : در اين مطالعه تجربي ميزان LD50 موش‌هاي صحرايي بر اساس روش لورك تعيين شد. براي بررسي مسموميت كوتاه‌مدت 24 سر موش به‌طور تصادفي به 4 گروه 6 تايي تقسيم شدند. در گروه‌هاي اول تا سوم به ترتيب غلظت‌هاي 80 ، 125 و 250 ميلي‌گرم بر كيلوگرم وزن بدن از اسانس زيره سياه و در گروه چهارم حجم برابري از توين 80 (2درصد) به مدت 14 روز به موش‌ها خورانده شد. براي سنجش فعاليت ضدزخمي اسانس زيره سياه موش‌هاي صحرايي در گروه‌هاي 6 تايي شامل دريافت كننده توين، دريافت كننده سايمتدين 100 mg/kg/bw ، امپرازول 30 mg/kg/bw و اسانس زيره سياه با دوزهاي 20, 40, 80 mg/kg/bw در دو گروه زخم معده القا شده با ايندومتاسين 100 mg/kg/bw و اتانول خالص يك ميلي‌ليتر قرار گرفتند. يافته‌ها : مقدار LD50 برابر با 375 mg/kg محاسبه شد. دريافت تك دوز و روزانه در دوزهاي مورد بررسي بدون اين كه تغييري در رفتار، وزن بدن و وزن ارگان‌هاي آنها ايجاد نمايد؛ توسط موش‌ها تحمل گرديد. در پايان دوره تغيير معني‌داري در ميزان پروتئين تام، آلانين آمينوتراسفراز (ALT) و آسپارتات آمينوتراسفراز (AST) مشاهده نگرديد. تيمار با اسانس زيره در دوزهاي 40, 80 mg/kg/bw توانست شاخص زخم در مدل زخم معده ايجاد شده با ايندومتاسين را به‌ترتيب به ميزان 2.8±27.41 درصد و 1.01±18.02 درصد كاهش دهد (P<0.05). در مدل زخم اتانولي نيز در دوزهاي 40, 80 mg/kg/bw ميزان مهار زخم به‌ترتيب 4.3±65.65 درصد و 16±58.42 درصد تعيين شد (P<0.05). شاخص پيشگيري زخم در مدل زخم معده ايجاد شده با ايندومتاسين در تيمار با اسانس زيره در دوزهاي 40 و 80 ميلي‌گرم بر كيلوگرم وزن بدن به ترتيب 37.98% و 59.21% و در مدل زخم اتانولي در دوزهاي 40, 80 mg/kg/bw به ترتيب 12.4% و 22.05% تعيين شد. نتيجه‌گيري : اسانس حاصل از زيره سياه بي‌خطر و به صورت حفاظتي در دوزهاي 40, 80 mg/kg/bw توانست زخم معده ايجاد شده را كاهش دهد و اين اثر وابسته به دوز بود.

Background and Objective: Bunium percicum is often used in Iranian traditional medicine for the treatment of gastrointestinal disorders particularly gastric ulcer.This study was done to evaluate the antiulcerogenic effect of Bunium percicum Boiss.essential oil against indomethacin and ethanol – induced ulcer models in Wistar rats. Methods: This experimental study was carried out on rats weighing 200-220 g in veterinary college of Urmia University, Iran. LD50 was calculated based on Lorke’s method. To evaluate the short term oral toxicity, animals were allocated into four group of six each. In groups 1-3 animals were received orally 250, 125, 80 mg/kg/bw of Bunium percicum Boiss.essential oil, respectively. Controls were received Tween 80 (2%) orally for 14 consecutive days and monitored daily. Bunium percicum Boiss. essential oil was administered orally at doses of 20, 40 and 80 mg/kg/bw and cimetedin (10 mg/kg/bw) and omopirazol (30 mg/kg/bw) in indomethacin and ethanol–induced ulcer models. Results: The LD50 was 375 mg/kg/bw. Daily single oral doses of Bunium percicum Boiss.essential oil tolerated behaviorally after 14 days without any alterations in body and organs weight, food, water consumption and serum total protein, alanine and aspartate aminotransferase activity. The preventive index in doses of 40 and 80 mg/kg/BW of Bunium percicum Boiss.essential oil was 37.98% and 59.21%, respectively in the indomethacin -induced ulcer model (P<0.05). In the model of ethanol -induced ulcer, the preventive index in doses of 40 and 80 mg/kg of Bunium percicum Boiss. essential oil was 12.40% and 22.05%, respectively (P<0.05). Conclusion: The essential oil of Bunium percicum Boiss is completely ‘‘safe’’ and at the doses of 40 and 80mg/kg/bw significantly prevent gastric ulcers in animal model.