تأثير روش‌هاي مختلف خاكورزي در تناوب‌هاي گندم- پنبه و گندم- كنجد بر ميزان ترسيب كربن در خاك

با توجه به مزاياي مختلف كاربرد روش‌هاي خاكورزي حفاظتي در اراضي كشاورزي از جمله كاهش اثرات تغيير اقليم از طريق كاهش انتشار گاز دي‌اكسيد كربن به جو، ناشي از ترسيب كربن در خاك، اين پژوهش با دو تناوب گندم-پنبه و گندم-كنجد در ايستگاه تحقيقات كشاورزي بختاجرد شهرستان داراب (جنوب شرقي استان فارس) با داراي اقليم گرم‌و‌خشك، در يك خاك لوم به‌مدت چهار سال با هدف بررسي و مقايسه ميزان ترسيب كربن در روش‌هاي مختلف خاكورزي حفاظتي با روش مرسوم، انجام شد. نتايج نشان داد در تناوب گندم-پنبه، بيشترين و كمترين مقدار كل ترسيب كربن در عمق 200 سانتي‌متري خاك با ميانگين 17/160 و 13/810 تن در هكتار به‌ترتيب با كاربرد روش بدون خاكورزي و خاكورزي مرسوم به‌دست آمد. بنابراين، كشت مستقيم گندم و پنبه باعث شد مقدار كل ترسيب كربن نسبت به روش خاكورزي مرسوم 24/26 درصد افزايش يابد كه ارزش زيست‌محيطي مقدار افزايش ترسيب كربن در اين عمق نسبت به روش كشت مرسوم معادل 103/274 ميليون ريال است. در تناوب گندم-كنجد، بيشترين و كمترين مقدار كل ترسيب كربن با ميانگين 25/850 و 12/505 تن در هكتار به‌ترتيب در روش بدون خاكورزي و خاكورزي مرسوم حاصل شد. بنابراين، كشت مستقيم گندم و كنجد مقدار كل ترسيب كربن در عمق 200 سانتي‌متري خاك را نسبت به روش خاكورزي مرسوم بيش از 100 درصد (1/07 برابر) افزايش داد كه ارزش زيست‌محيطي آن نسبت به روش كشت مرسوم معادل 412 ميليون ريال محاسبه شد. در تناوب گندم-پنبه و گندم-كنجد در شرايط مشابه، روش بدون خاكورزي مي‌تواند جايگزين روش خاكورزي مرسوم شود.