ارزيابي بهبود عملكرد گندم ديم (Triticum aestivum L.) با استفاده از مايه تلقيح باكتري‌هاي محرك رشد

به منظور ارزيابي اثر باكتري‌هاي محرك رشد گياه در افزايش عملكرد گندم (Triticum aestivum L.) ديم، آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 15 باكتري محرك رشد با يك شاهد در چهار تكرار و در شش ايستگاه تحقيقات كشاورزي ديم مراغه، قاملو، سرارود، گچساران، خدابنده و شيروان چرداول در سال زراعي 891388 به‌اجرا در آمد. نتايج نشان داد، تلقيح باكتري‌هاي محرك رشد توانست عملكرد دانه گندم ديم را در هر شش ايستگاه افزايش دهد كه اين افزايش در اغلب مكان‌هاي آزمايشي از لحاظ آماري معني‌دار بود. حداكثر افزايش عملكرد دانه در مراغه، كرمانشاه، كردستان، ايلام، زنجان و گچساران به ترتيب به‌ميزان 19.6، 45.1، 12.4، 18.4، 10.2 و 11.6 درصد بود كه متوسط اين افزايش براي مطلوب‌ترين باكتري‌هاي محرك رشد در مناطق مورد مطالعه 382 كيلوگرم در هكتار بود. با روش GGE باي‌پلات باكتري‌هاي محرك رشد به دو گروه داراي عملكرد بالا (تيمارهاي شماره 2، 3، 6، 8، 9 و 10) و پائين (تيمارهاي شماره 1، 4، 5، 7، 11، 12، 13، 14، 15 و 16) و مكان‌هاي مورد مطالعه به سه گروه (گروه اول كردستان و گچساران، گروه دوم مراغه، زنجان و ايلام و گروه سوم كرمانشاه) تفكيك شد. مناسب‌ترين تيمار براي گروه كردستان و گچساران شماره 9، براي مراغه، زنجان و ايلام شماره 2 و براي كرمانشاه شماره 5 بود، امّا چنانچه هدف معرفي تنها يك باكتري‌ محرك رشد براي كل مناطق باشد، مايه تلقيح شماره 9 مناسب‌ترين است. بنابراين استنباط مي‌شود، از باكتري‌هاي محرك رشد مي‌توان در بهبود عملكرد گندم ديم در ديمزارهاي ايران استفاده نمود.