عوارض ناشي از راديوتراپي در بيماران مبتلا به سرطان‌هاي سر و گردن

Complication of post radiation in patients with head and neck cancer

زمينه و هدف : راديوتراپي به عنوان يكي از روش‌هاي اصلي در درمان سرطان‌هاي سروگردن، علاوه بر از بين بردن سلول‌هاي سرطاني به سلول‌هاي طبيعي نيز آسيب رسانده كه به‌دنبال آن عوارض سابژكتيو (ذهني) و ابژكتيو (عيني) حادث مي‌شود. اين مطالعه به منظور تعيين عوارض سابژكتيو ناشي از راديوتراپي در بيماران مبتلا به سرطان‌هاي سروگردن انجام شد. روش بررسي : در اين مطالعه توصيفي - تحليلي 45 بيمار (28 مرد و 17 زن) مبتلا به سرطان‌هاي سر و گردن كانديد دريافت راديوتراپي، قبل، حين و يك تا سه ماه پس از درمان بررسي شدند. پرسشنامه LENT-SOMA فارسي شده براي بررسي عوارض سابژكتيو ناشي از راديوتراپي از قبيل درد، خشكي دهان، ديسفاژي، تريسموس و اختلال چشايي استفاده شد. يافته‌ها : 80 درصد بيماران در تمامي زمان‌هاي مورد بررسي تجربه درد داشتند. در تمامي زمان‌هاي مورد بررسي، بالاترين رتبه‌هاي شدت درد، دفعات ابتلا به آن و دفعات مصرف مسكن به ترتيب مربوط به گلودرد و دردگوش بود. شدت و دفعات درد و در پي آن دفعات مصرف مسكن در نواحي گلو، گوش، فك، دهان (P<0.05) و دندان (P<0.05) در فاصله يك ماه پس از درمان بيش از سه ماه پس از درمان بود. زروستوميا، ديسفاژي و اختلال چشايي در فاصله يك ماه پس از درمان به طور معني‌داري بيش از سه ماه پس از درمان بود (P<0.05). درد در ناحيه گوش و فك با دوز اشعه ارتباط داشت (P<0.05). نتيجه‌گيري : شدت عوارض سابژكتيو ناشي از راديوتراپي در مبتلايان به سرطان‌هاي سر و گردن پس از گذشت يك ماه از پايان درمان به اوج خود رسيد و از آن پس تا پايان ماه سوم پس از درمان به سمت بهبودي پيش رفت تا جايي كه به نقطه قبل از آغاز درمان نزديك گرديد؛ هرچند بر آن منطبق نشد.

Background and Objective: Radiotherapy is a main therapeutic regiment in the treatment of head and neck cancers. Radiation not only eradicate cancer but it also cause damage to healthy surrounding tissues, giving rise to objective and subjective problems. This study was done to evaluate the subjective complications of post radiation in patients with head and neck cancer. Methods: This descriptive –analytic study was carried out on 45 patients with head and neck cancer (28 males and 17 females) whom were gone under radiotherapy in Rasht, Iran. Subjective complications evaluated before, during, 1 month and 3 months after radiotherapy. Persian version of LENT-SOMA questionnaire was used. Pain, xerostomia, dysphagia, trismus and dysgeusia were recorded for each subject. Results: 80% of subjects experienced Pain. In the study period, pain intensity, frequency and analgesic consumption were belonging to ear and throat. One month after post radiation, pain intensity, frequency and analgesic consumption belong to ear, throat, jaw, mouth and teeth which were significantly more than 3 months after radiotherapy (P<0.05). One month after post treatment, xerostomia, dysphagia, trismus and dysgeusia were significantly more than 3 months after radiotherapy (P<0.05). Pain in ear and jaw had significant correlation with radiation dosage (P<0.05). Conclusion: Intensity of subjective complains were aggravated and merge one month after radiotherapy and can be reduced to nearly the initial stage of treatment, three months after radiotherapy.