اثر نانوهيدروكسي‌آپاتيت بر برخي شاخص‌هاي زيستي در يك خاك آهكي آلوده به كادميم

آزمايش حاضر با هدف بررسي تاثير نانوهيدروكسي‌آپاتيت (nHAP) بر برخي شاخص‌هاي زيستي خاك و فراهمي كادميم در يك خاك آهكي آلوده طراحي شد. اين پژوهش به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با سه تكرار اجرا گرديد. تيمارهاي آزمايش شامل دو سطح كادميم (صفر و 40 ميلي‌گرم بر كيلوگرم خاك)، دو سطح nHAP (صفر و 1 درصد وزني خاك) و دو زمان انكوباسيون (14 و 28 روز) بودند. نمك كلريد كادميم بصورت محلول در سطح خاك بطور يكنواخت پاشيده شد و يك ماه زمان تعادل به خاك داده شد، سپس nHAP در مقادير صفر و يك درصد وزني به خاك اضافه گرديد. فعاليت آنزيم‌هاي اوره‌آز، دهيدروژناز و فسفاتاز قليايي و همچنين تنفس پايه به همراه كادميم زيست فراهم پس از 14 و 28 روز از اضافه شدن nHAP به خاك مورد اندازه‌گيري قرار گرفتند. كادميم زيست فراهم در اين آزمايش با عصاره‌گير DTPA استخراج شد. نتايج نشان داد كه كاربرد nHAP در خاك آلوده، كادميم زيست فراهم را 2.3 درصد كاهش داد، فعاليت آنزيم‌ اوره‌آز را 98 درصد افزايش داد اما بر فعاليت آنزيم فسفاتاز قليايي، دهيدروژناز و تنفس پايه بي‌تاثير بود. بررسي شاخص‌هاي زيستي در خاك آلوده در زمان‌هاي 14و 28 روز نشان داد كه با گذشت زمان فعاليت آنزيم فسفاتاز روندي صعودي و فعاليت آنزيم‌هاي اوره‌آز و دهيدروژناز روندي نزولي داشت، اما فعاليت آنزيم فسفاتاز و ميزان تنفس پايه تغيير معني‌داري پيدا نكرد. همچنين در اين مطالعه مشخص شد كه گذشت زمان موجب كاهش 10.7 درصدي كادميم زيست فراهم شد. با توجه به نتايج به دست آمده مي‌توان بيان داشت كه nHAP  بر شاخص‌هاي زيستي خاك اثري متفاوت داشت اما بر كادميم زيست فراهم اثر كاهشي داشت اگرچه مقدار آن قابل ملاحظه نبود.