بسترها و مباني نظري شكل‌گيري جوامع يادگيري حرفه‌اي: الگوهاي جوامع يادگيري و مقايسه آن‌ها

جوامع يادگيري حرفه‌اي مؤثرترين راهبرد ارتقاي سطح آموزش و يادگيري در مدارس محسوب مي‌شود. در اين جوامع، فرهنگ مشاركت و همكاري ارتقا يافته، معلمان، هنرآموزان و مربيان نقش بيشتري در يادگيري حرفه‌اي خود و دانش‌آموزان ايفا مي‌كنند. آن‌ها از طريق همكاري، شيوه‌هاي آموزشي را به‌صورت سازنده مورد نقد و بررسي قرار داده و از يكديگر مي‌آموزند؛ درنتيجه اين همكاري هم دانش حرفه‌اي و مهارت‌هاي خود را افزايش مي‌دهند، و هم دانش‌آموزان از آموزش بهتر برخوردار مي‌شوند. همچنين ضمن آن مي‌آموزند كه چگونه شبكه‌اي از دانش و مهارت ايجاد و آن را مديريت كنند. مقاله حاضر مي‌كوشد تا با استفاده از روش توصيفي– تحليلي، مباني نظري و بسترهاي شكل‌گيري جوامع يادگيري حرفه‌اي را مشخص كند و با معرفي و تبيين چهارچوب پنج الگوي متفاوت جوامع يادگيري شامل: الگوهاي باما (PDSA)، آبشاري، تشخيصي، منطقي و فضاي سوم، ضمن تشريح چگونگي تشكيل جوامع يادگيري مدرسه‌اي، طي سه مرحله توصيف، تحليل و تفسير، ملاك‌هاي ارزيابي بر اساس مؤلفه‌هاي اساسي جوامع يادگيري حرفه‌اي استخراج‌شده و الگوها بر اساس آن‌ها مورد قضاوت قرار گرفتند. نتايج مقايسه آن‌ها در چهار سطح تعيين‌شده نشان داد، هيچ‌يك از الگوهاي مورد بررسي مطلوب نبوده‌اند زيرا، همه شاخص‌هاي تعيين‌شده را در سطح بالا نداشتند،‌ لذا براي معرفي الگوي پيشنهادي از ميان الگوهاي مورد مطالعه، ترجيجاً شايسته است تلفيقي از اجزاء، مؤلفه‌ها و ويژگي‌هاي كليدي الگوهاي مورد مطالعه باشد. الگويي تلفيقي، جامع (عناصر، مؤلفه‌ها و ويژگي‌هاي كليدي الگوها) و بومي‌شده همراه با قابليت اجرا و پياده‌سازي عناصر و اجزاء آن در مدرسه به‌گونه‌اي كه از سوي اعضا قابل‌درك و پذيرش باشد.