اثر تراكم و زمانهاي مصرف نيتروژن بر صفات زراعي و عملكرد دانه ارقام برنج در شرايط كشت مجدد

Effect of plant density and nitrogen application times on quantitative traits and yield of rice cultivars in recultivation conditions

ه منظور بررسي اثر تراكم و زمان مصرف نيتروژن بر صفات زراعي و عملكرد دانه ارقام برنج در كشت مجدد، آزمايشي به صورت كرتهاي دوبار خرد شده در قالب طرح پايه بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي واقع در شهرستان قائمشهر طي سال زراعي 1396 اجرا گرديد. فاكتورهاي آزمايشي شامل رقم در دو سطح (طارم هاشمي و كوهسار) به عنوان عامل اصلي، تراكم بوته در سه سطح (16 ،25 و 33/33 بوته در متر مربع به ترتيب با رعايت فواصل كاشت 25 × 25 ،20 × 20 و 30 × 10 سانتيمتر) به عنوان عامل فرعي و زمان مصرف نيتروژن در پنج سطح (S1 : مصرف كامل (100 (%در پايه، S2 :50 %در پايه + 50 %در پنجه زني، S3 :50 %در پايه + 50 %در خوشه آغازين، S4 : + خوشه آغازين% 33/33 + پايه در% 33/33 :S5 و خوشهآغازين در% 33/33 + پنجهزني در% 33/33 + پايه در% 33/33 33/33 %در خوشه دهي كامل) به عنوان عامل فرعي- فرعي بودند. نتايج نشان داد كه بالاترين ارتفاع بوته (42/116 سانتيمتر) و تعداد خوشه در متر مربع (49/495 خوشه) به رقم طارم هاشمي و بيشترين خوشه چه كل (22/62 خوشه چه) و وزن هزار دانه (76/31 گرم) به رقم كوهسار تعلق داشت. كمترين و بيشترين شاخص برداشت (18/44 و 35/51 درصد) به ترتيب در ارقام طارم هاشمي و كوهسار مشاهده شد. بالاترين طول خوشه (34/21 سانتيمتر) و تعداد خوشه چه كل در خوشه (50/58 خوشه چه) با فواصل كاشت 25 × 25 سانتيمتر (16 بوته) به دست آمد و حداكثر تعداد خوشه در متر مربع (89/474 خوشه) و عملكرد دانه (8/4121 كيلوگرم در هكتار) در فواصل كاشت 30 × 10 سانتيمتر (3/33 بوته) مشاهده شد. با تقسيط نيتروژن به نسبت مساوي در مراح ل پايه و خوشه آغازين كمترين طول خوشه (99/19 سانتيمتر) و خوشه چه كل (34/47 خوشه چه) و بيشترين تعداد خوشه در متر مربع (90/445 خوشه) مشاهده شد. تحت برهمكنش بين تيمارها، حداكثر عملكرد دانه (4389 كيلوگرم در هكتار) را در تراكم 3/33 بوته در متر مربع همراه با مصرف نيتروژن به ميزان يكسان در مراحل پايه، پنجه دهي و خوشه آغازين مشاهده گرديد

In order to investigate the effect of plant density and nitrogen splitting time on quantitative traits and yield of rice cultivars in recultivation conditions, an experiment was done as split split plots design based on completely randomized blocks design with three replications in 2017. This experiment was performed at a research farm in Qaemshahr. The experimental factors including: cultivar as the main factor with two levels (Tarom Hashemi and Koohsar), planting density as a sub plots with 3 levels (16, 25 and 33.3 plants per m2 ), respectively, 25×25, 20×20 and 30×10 cm intervals planting method and nitrogen distribution with 5 treatment levels (S1: Full consumption at planting time; S2: 50 % in the base + 50 % in the tillering; S3: 50 % in the base + 50 % in primordia ; S4: 33.33% in the base + 33.33% in the breeder + 33.33% in primordia and S5: 33.33% in the base + 33.33% primordia + 33.33% in complete clustering) as sub-sub-subtypes. The results showed that maximum plant height (116.42cm) and panicle number/m2 (495.42 cm) belonged to Tarom Hashemi and total spicklets (62.22) and 1000 seed weight (31.76) belonged to Koohsar cultivar. The highest and lowest harvest index (44.18% and 51.35%) was observed in Hashemi and Koohsar variety alternatively. The maximum panicle length (21.34 cm) and spicklets in panicle (58.50) in 25×25 cm (16 plant) and total cluster number/m2 (474.89) and grain yield (4121.8 kg/ha) in 10×30 cm (33.33 plant) were concluded. The lowest panicle length (19.99 cm), total panicle (47.34 panels) and the highest panicle per square meter (445.90 panels) were observed by equal nitrogen splitting at basal and early panicle stages. Under interaction between factors, maximum grain yield (4389 kg/ha) was observed at 33.3 plant/ m2 with equal application of nitrogen at basal, tillering and clustering stages.