پيش‌بيني و آشكارسازي تغييرات كاربري اراضي با استفاده از مدل CA ماركوف و LCM در آبخيز كوزه‌تپراقي استان اردبيل

شبيه‌سازي و نظارت بر روند آتي تغييرات كاربري اراضي يكي از چالش‌هاي مهم براي محققان و تصميم‌گيرندگان است. اين مطالعه با استفاده از داده‌ها و مدل‌هاي زماني-مكاني به شبيه‌سازي و ارزيابي روند آتي تغييرات كاربري اراضي در آبخيز كوزه‌تپراقي در استان اردبيل پرداخته است. در همين راستا، از 3 تصوير ماهواره‌اي لندست ETM+ (2000)، TM (2010) و OLI (2018) استفاده شد. مدل CA ماركوف براي شبيه‌سازي نقشه تغييرات كاربري اراضي در سال 2036 استفاده شد. سپس، مدل‌ساز تغيير سرزمين LCM براي بررسي روند آتي كاربري اراضي در آبخيز مطالعه گرديده به‌كار گرفته شد. براي بررسي صحت مدل CA ماركوف، ابتدا نقشه‌ي تغييرات پيش‌بيني شده سال 2018 با نقشه طبقه‌بندي 2018 صحت‌سنجي شد و براساس ضريب كاپا دقت بالاي 0/8 مدل در پيش‌بيني تغييرات به‌دست آمد. به‌منظور تحليل و آشكارسازي تغييرات كاربري اراضي سال 2000 تا 2036 و هم‌چنين شناخت روند تغييرات كاربري‌ها از مدل‌ساز تغيير سرزمين استفاده شد. نتايج حاصل به‌ترتيب نشان‌دهنده‌ي اين است كه سطح كاربري‌هاي كشاورزي آبي 80/52 %، مرتع 36/90 و اراضي درختي 5/76 % در آبخيز كوزه‌تپراقي افزايش خواهد يافت، و از سطح كاربري‌هاي كشاورزي ديم به‌ميزان 43/43 % و سطوح آبي به‌ميزان 91/40 % در آبخيز كوزه‌تپراقي كاسته خواهد شد. علاوه‌براين، براساس نتايج حاصل از روند تغييرات، تغييرات عمده كاربري كشاورزي ديم در بخش‌هاي مركزي آبخيز، اراضي درختي در بخش جنوب غربي، مرتع در قسمت جنوب غربي و كشاورزي آبي در زير حوضه‌هاي پايين‌دست آبخيز كوزه‌تپراقي مي‌باشد.