عنوان مقاله :
روششناسي «وجوه القرآن» ابوالفضل تفليسي
پديد آورندگان :
تراوش، معصومه دانشگاه شهيد چمران اهواز، اهواز، ايران , نظري، علي دانشگاه لرستان - گروه زبان و ادبيات عربي، خرم آباد، ايران
كليدواژه :
وجوه قرآن , تفليسي , معني لغوي , بافت و سياق
چكيده فارسي :
در قرآن كريم بسياري از كلمات، تحت تأثير بافت(سياق) و همنشيني با واژگان ديگر، از معناي وضعي، لغوي و معجمي، عدول كرده، وجوه و معاني ديگري را ارائه ميدهد. تا جاييكه مدلولات آنها از معناي معجمي انحراف پيدا كرده و معاني جديدي را با خود حمل ميكند. لذا مقصود از «وجوه» دلالتها و معاني متعددي است كه براي يك كلمه در موقعيتهاي گوناگون و بافتهاي لفظي، موقعيتي، زماني، فرهنگي، ديني و... بيان ميگردد. در اين راستا و براي ارائهي فهم درستتر از كلمات و عبارات قرآن كريم، كتب و تفاسير متعددي با عناويني مانند وجوه القرآن و الاشباه و النظائر تاليف گرديده است.
وجوه القرآن ابوالفضل حبيشبنابراهيم تفليسي(متوفاي 558 ه.ق) از مهمترين كتابهايي است كه در زمينهي علم «وجوه و نظاير» به زبان فارسي نگارش شده است. اين كتاب در حقيقت تكميل يافتهي كتاب «الاشباه و النظائر» مقاتلبنسليمان است. اين تحقيق به روش تحليل عقلاني محتوا و بر اساس دادههاي تاريخي به اين نتايج دست يافت كه تفليسي در كتاب «وجوه القرآن»، معاني و وجوه واژگان قرآني را بيشتر بر اساس موارد زير بيان كرده است:
1- معني لغوي و اوليه 2- معناي ثانوي (معناي استعاري و مشترك لفظي) 3 – وجوه و معاني دريافت شده با كمك بافت و سياقي لفظي و موقعيتي
چنانچه حمل سوء بر پيكردن، يوم الفتح بر روز رستاخيز، طاغوت برشيطان، با تكيه بر ويژگيهاي زباني و روابط همنشيني واژگان و بافت لفظي و نيز حمل صدّ بر معناي خنديدن، اَحد بر زيدبنحارثه بر اساس شأن و اسباب نزول و بافت موقعيتي از جملهي ديگرنتايج حاصله از مطالعهي مروري – محتوايي وجوه القرآن تفليسي است.
عنوان نشريه :
تفسير متون وحياني