كليدواژه :
قرآن 1200 , موزۀ آستانۀ مقدس قم , عثمان بن حسين وراق غزنوي , كوفي ايراني , كوفي مشرقي , قرائت ابوعمرو
چكيده فارسي :
نسخه قرآني شماره 1200 در موزه آستانه حضرت معصومه (س) حاوي جزو سي ام قرآن به خط كوفي متاخر و مشرقي است. قريب 60 سال پيش، هنگام مرمت نسخه، نوشته اي در آغاز آن يافت شد كه تاريخ كتابت آن را به سال 198 هجري و در عهد مامون عباسي مي رسانيد. از همين رو، برخي آن را قديم ترين قرآن تاريخ دار، و ترقيم آغازين آن را اصيل دانسته اند. مقاله حاضر ضمن مروري نسخه شناختي و متن شناسانه بر اين اثر، نشان مي دهد كه تاريخ 198 براي كتابت اين نسخه بر روي كاغذ، بسيار زودهنگام، و احتمالا جعلي متاخر و افزوده شده به آغاز نسخه است. خط نسخه از سبك كوفي ايراني و مكتب عثمان بن حسين وراق غزنوي پيروي مي كند، اما در برخي جهات از دقت كافي برخوردار نيست؛ از جمله آنكه سهو و اشتباه كاتب در نگارش متن آيات بسيار زياد است. همچنين رسم و هجاي كلمات از املاي قياسي (رسم كامل و غيرعثماني) پيروي مي كند و قرائت نسخه نيز عمدتا بر مبناي قرائت ابوعمرو بن علاء (قاري بصره) است. اين ها همه ويژگي هايي است كه تاريخ گذاري كتابت اصل نسخه را در اواخر قرن پنجم هجري موجه و مقبول مي سازد.
چكيده لاتين :
The Qur’ān manuscript No. 1200, in the Āstān-e Qum Shrine Museum, contains the 30th juz’ of the Qur’ān, and is written in eastern or New Style Kufic script. Nearly 60 years ago, when the manuscript was restored, a note was discovered in its
beginning, stating that the manuscript was written in 198 AH, in time of Abbasid caliph, al-Ma’mūn. Therefore, some consider it to be the oldest dated Qur’ān whose diacritic is original. Having a codicological and textual overview of the work, the article shows that the date 198 AH, which was assigned to the copying of this MS is too early, and was probably
added to the beginning of the MS later. The manuscript handwriting follows Kufic style and belongs to the school of a Ghaznavid scribe, Uthmān b. al-Hussain al-Warrāq, but in some ways it is not sufficiently precise including the fact that the scribe made many mistakes in writing the Qur’ānic text. Furthermore, the orthography and syllables of the
words follows Qiyāsi orthography (a complete or non-Uthmānīc rasm), and the manuscript’s variant readings (qirā’āt) is mainly based on Abū ‘Amr (from Basra). These are all the features that justify the dating of the original version of book in the late fifth century AH.
