مصحف شناسي قرآن 4: نكاتي تازه ياب در باب قرآن خراسان بنت ابي القاسم با ترجمه فارسي از قرن پنجم هجري

Some New Findings about Khorāsān bint Abi al-Qāsim’s Qur’ān, A 30-Parts Manuscript with Persian Translation from the 5th Century AH

اين مقاله به معرفي و بررسي قرآني كهن از قرن پنجم هجري م يپردازد كه در اوايل قرن ششم هجري در تملك دختري به نام خراسان بنت ابي القاسم بن علي بن مانكديم قرار داشته است. اكنون بيش از 17 جزء مختلف از اين قرآن در را كتابخانه هاي مختلف در ايران و جهان يافت هايم. هيچ اثري از وقف نسخه در جاي جاي پار ه هاي يافت شده از نسخه به چشم نمي خورد. تنها نام مالك نسخه در آغاز جزء اول اين قرآن)جزوه ش 2752 در كتابخانه آستان قدس رضوي(همراه با نسب وي تا امام علي بن ابيطالب عليه السام ذكر شده است و نشانمي دهد اجداد وي از علويان طبرستان بوده اند، اما جد پدر وي يك سده قبل از كتابت نسخه به نيشابور مهاجرت كرده است. اين قرآن در 30 پاره مجزا همراه با ترجمه فارسي با خط نسخ كهن و احتمالا در نيشابور)محل زندگي خراسان بنت اب يالقاسم(كتابت شده است. متن قرآن به قرائتي مركب از كسائي، اب نعامر، و ابوعمرو نوشته شده است. ترجمه فارسي آيات با آنكه متاثر از سبك و واژگان ترجمه تفسير طبري است، اما داراي اختصاصات املايي،واژ گاني و لهجه اي مخصوص به خود است.

This article introduces and examines an old Qur’ān from the 5th century AH, which was owned by a maiden named Khorāsān bint Abi al-Qāsim b. Ali b. Mānkadīm in the early sixth century AH. More than 17 different parts (juz’) of this Qur’ān have so far been found in various libraries in Iran and around the world. There is no proof of this manuscript’s being endowed in any part of its found pages. The only mentioned name is its owner’s name which is written in the beginning of the first juz’ of the Qur’ān (MS no. 2752 in the Library of Ᾱstān Quds, Mashhad) along with her lineage reaching up to Imam Ali ibn Abi Tālib (AS) indicating that her ancestors were from the Alawites of Tabaristān, but her father’s ancestor emigrated to Nishapur a century before this copy was transcribed. The Qur’an has been written in 30 separate parts along with a Persian translation in the old Naskhī script, possibly in Nishapur (where Khorāsān bint Abi al-Qāsim lived). The text of this Qur’ān is written based on the reading of al-Kisā’ī, Ibn ‘Ᾱmir and AbŪ ‘Amr. The Persian translation of the verses, although influenced by the style and diction of the Persian translation of Tabarī’s commentary (Tarjume Tafsīr Tabarī), has its own spelling and lexical specifics.