ارزيابي لاين‌هاي پيشرفته سويا و ارقام والديني در محيط بدون تنش و تنش كم آبي

سويا (.Glycine max L) يكي از مهمترين دانه‌هاي روغني مي‌باشد. در مطالعه حاضر، تعداد 30 ژنوتيپ سويا متشكل از 27 لاين پيشرفته نسل F8 و سه رقم والديني سحر، ويليامز و كتول از لحاظ صفات مورفولوژيكي و عملكردي در دو محيط بدون تنش و تحت تنش كم‌آبي در منطقه ازبرم از توابع شهرستان سياهكل واقع در استان گيلان طي سال 1395 ارزيابي شدند. اين آزمايش در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام گرفت. نتايج تجزيه واريانس مركب نشان داد كه براي تمام صفات به جز صفت طول غلاف، اختلاف بين ژنوتيپ‌ها‌ و برهم‌كنش بين ژنوتيپ و محيط در سطح يك درصد معني‌دار بودند كه بيانگر وجود تنوع ژنتيكي بالا و واكنش متفاوت ژنوتيپ‌ها در دو محيط بدون تنش و تحت تنش كم‌آبي از لحاظ صفات مختلف بود. بر اساس تجزيه خوشه‌اي به روش حداقل واريانس Ward تحت شرايط بدون تنش، ژنوتيپ‌ها به سه گروه تفكيك شدند. گروه اول متشكل از پنج لاين پيشرفته كتول×ويليامز(3123)، ويليامز×كتول(4)، ويليامز×هميلتون(2)، سحر×هميلتون(4)، گرگان3×ويليامز(2) و رقم كتول بود كه از لحاظ تمامي صفات، از جمله صفات عملكردي مانند تعداد و وزن غلاف‌ها، وزن كل دانه‌هاي بوته و وزن صددانه، ميانگين بيشتري از ساير ژنوتيپ‌ها داشتند. در شرايط تنش كم‌آبي نيز ژنوتيپ‌ها در سه گروه قرار گرفتند كه گروه سوم شامل چهار عضو متشكل لاين‌هاي سحر×كتول(4)، ويليامز×هميلتون(1)، ويليامز×K778(3) و ويليامز×كتول(4) از لحاظ صفات مهم عملكردي، برتر از ساير ژنوتيپ‌ها عمل كردند. همچنين بر اساس نتايج تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي و باي‌پلات حاصل از دو مؤلفه نخست، لاين گرگان3×ويليامز(2) در شرايط بدون تنش و لاين ويليامز×كتول(4) در هر دو شرايط برتر از ساير لاين‌ها و ارقام والديني عمل نمودند.