مطالعه شاخص‌هاي جوانه‌زني بذر در ژنوتيپ‌هاي گندم نان (.Tritium aestivum L) تحت تنش خشكي شبيه سازي شده با پلي اتيلن گليكول

تنش كم‌آبي از مهم‌ترين عوامل كاهش رشد بخصوص در مرحله جوانه‌زني گياه است. لذا جهت بررسي اثر خشكي با استفاده از محلول پلي‌اتيلن گليكول (PEG 6000) بر شاخص‌هاي جوانه‌زني و همبستگي سي ژنوتيپ گندم نان تحت تنش (0، 4، 8 و 12 بار) در آزمايشگاه بذر پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه تهران در سال 1396 به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه بين ژنوتيپ ها و سطوح مختلف تنش و اثرات متقابل آن‌ها اختلاف معني‌داري وجود داشت. در اين آزمايش رقم حيدري بالاترين درصد و سرعت جوانه‌زني (به ترتيب برابر 98.7 درصد و 35.9) و طول ريشه‌چه (10.2 سانتي‌متر) را داشت و حال‌آنكه رقم آذر (به ترتيب با 73.3 درصد،20.7 و 2.9 سانتي‌متر) پايين‌ترين مقدار را دارا بود. ازلحاظ طول ساقه‌چه و شاخص بنيه بذر رقم سرداري به ترتيب با 5.6 سانتي‌متر و 520.1 بالاترين و رقم گاسكوژن به ترتيب با 2.8 سانتي‌متر و 257.2 پايين‌ترين مقدار را نشان دادند. همچنين ازلحاظ صفات وزن‌تر و وزن خشك گياهچه، رقم روشن به ترتيب با 0.5 و 0.12 گرم بالاترين و رقم الوند به ترتيب با 0.21 و 0.40 گرم پايين‌ترين مقدار را داشت. بين طول ريشه‌چه و درصد و سرعت جوانه‌زني و شاخص جوانه‌زني در شرايط مطلوب و بين اكثر صفات در شرايط تنش همبستگي مثبت و معني‌داري مشاهده شد. تجزيه به عامل‌ها نشان داد كه صفات همبسته طول ريشه‌چه و ساقه‌چه، درصد و سرعت جوانه‌زني، شاخص جوانه‌زني و بنيه بذر و وزن خشك گياهچه در عامل اول و صفات همبسته وزن‌تر و خشك گياهچه در عامل دوم حدود 72 درصد از تغييرات موجود در كل داده‌ها را توجيه و بيشترين تأثير را در جوانه‌زني بذور داشتند. تجزيه كلاستر نيز ارقام گندم را در 4 كلاستر با خصوصيات درون‌گروهي مشابه و بين گروهي غيرمشابه گروه‌بندي نمود.