بررسي اثر خشكسالي هواشناسي بر نوسانات آب زيرزميني در دشت رفسنجان

در سال‌هاي اخير روند رو به رشد جمعيت و بهره‌برداري بيش از حد از سفره‌هاي آب زيرزميني و به دنبال آن رخ‌داد رويدادهاي حدي از جمله خشكسالي خسارت‌هاي جبران ناپذيري را به زيرساخت‌هاي اجتماعي-اقتصادي كشور وارد مي‌كند. بدين‌منظور هدف مقاله پيش‌رو تأثيرپذيري سطح آب زيرزميني از نوسانات بارش در دشت رفسنجان در سال‎هاي 1371 تا 1395 مي‌باشد. دوره‌هاي خشكسالي بر اساس نمايه خشكسالي هواشناسي (SPI) و آب زيرزميني (GRI) در سه مقياس زماني (12، 24 و 48 ماه) و همبستگي و روند به ‌ترتيب با استفاده ازضريب پيرسون و آزمون من-كندال تعيين گرديد. نتايج بررسي خشكسالي هواشناسي و آب زيرزميني حاكي از آن است كه بيش‌ترين كلاس خشكسالي در اين دو نمايه در كلاس نسبتاً نرمال به‌ترتيب در مقياس 12، 24 و 48 ماهه به ميزان 33/56، 41/87 و 49/01 براي نمايه SPI و 29/75، 29/96 و 29/64 براي نمايه GRI رخ داده است بررسي اثرات خشكسالي هواشناسي بر روي تغييرات سفره‌هاي آب زيرزميني بيانگر آن بوده است كه خشكسالي در بازه 48 ماهه بيش‌ترين همبستگي را با نمايه GRI به ميزان 0/414 را نشان داد به گونه‌اي كه اين مقياس از سال 1382 بيش‌ترين انطباق را با تغييرات افت آبخوان از خود نشان داده است و پس از آن بيش‌ترين همبستگي در مقياس 24 ماه به ميزان 0/256را از خود به نمايش گذاشته است مقادير نسبتا بالاي ضرايب همبستگي بين نمايه‌هاي SPI و GRI نشان مي‌دهد كه سطح آب هاي زيرزميني تحت تأثير تغييرات بارندگي قرار دارند. هم‌چنين نتايج نشان داد كه روند افت آب زيرزميني دشت رفسنجان در سطح 99 درصد معني دار بوده است و تمامي آماره‌هاي آزمون من-كندال بيانگر آن هستند كه تغييرات سطح آبخوان اين مناطق روند نزولي و منفي داشته به گونه اي كه سطح آب زيرزميني اين دشت در طي 25 ساله به ميزان 20/75 متر افت داشته است.