بررسي و نقد ديدگاه‌هاي برخي فيلسوفان معاصر غرب دربارۀ چيستي قضاياي پيشين

دربارۀ مفهوم واژه «پيشين» و به پيروي از آن، دربارۀ واژه «پسين» و گستره مفهومي اين دو، چند پرسش اساسي قابل طرح است كه برخي از فيلسوفان غرب، مستقيم يا غيرمستقيم به آنها پرداخته‌اند. پرسش‌هايي از اين دست كه آيا مراد از «پيشين» تنها قضاياي پيشين است يا مفاهيم پيشين را هم مي‌توان در نظر گرفت؟  آيا مراد از استقلال از تجربه در معارف پيشين، استقلال از تجربه بيروني است يا دروني، يا هر دو؟ آيا مراد از استقلال از تجربه در مقام تكوين است يا مقام توجيه، يا هر دو؟ آيا قضاياي پيشين تنها قضاياي يقيني و ضروري را در بر‌مي‌گيرد يا قضيه غيرضروري و غيريقيني پيشين را هم مي‌توان در نظر گرفت؟ در اين مقاله پاسخ فيلسوفان غرب به اين پرسش‌ها بررسي و نقد شده و سرانجام، نگارنده ديدگاه برگزيده خود را تبيين كرده‌ است.