برساخت اعتياد و روند اُبژه‌سازي معتاد در دهه هاي پس از انقلاب 1357

هدف از اين مطالعه واكاوي برساخت ذهن معتاد و خانواده او متأثر از گفتمان هاي مسلط اعتياد در دهه هاي پس از انقلاب 1357 است. به عبارتي، روند ساخته شدن ذهن تحت تأثير »حقيقت « اعتياد در گفتمان هاي مسلط مدنظر است. چگونگي شكل گيري احساسات و انديشه ها در عرصه اعتياد از طريق مطالعه ساختار زبان و تحولات آن با عنايت به شرايط اقتصادي، فرهنگي و تاريخي مطمح نظر بوده است. در اين مطالعه از روش ميداني با تكنيك مشاهده، مشاهده مشاركتي و مصاحبه هاي عميق با رويكردي انتقادي و تفسيرگرايانه با معتادين و خانواده هايشان بهره گرفته شده است. نتايج پژوهش حاضر نشان مي دهد كه معتادين برساخته اي از تداوم گفتمان هاي مسلط در خانواده و كمپ ها هستند. بر اساس چهار قالب معرفتي مسلط بر شناخت اعتياد و معتاد در ايران از سال 1357 تا به امروز (علي زاده، 1396) كه شامل گفتمان انقلابي، گفتمان اجتماعي، گفتمان اقتصادي و گفتمان بازار شد، روند برساخته شدن ذهن معتاد و خانواده تحت تأثير »حقيقت « اعتياد و ابژه سازي معتاد در اين قالب هاي گفتماني بر اساس تجربه زيسته آنان بازنمايي شد. قابل ذكر است كه در مواردي از تجربه زيسته افراد مورد مطالعه، مكانيزم هاي قدرتي در اين چهار گفتمان به صورت تركيبي خودنمائي كردند. همچنين ذهن معتاد و خانواده او، متأثر از گفتمان انجمن معتادين گمنام نيز شكل گرفته كه اين گفتمان از دو طريق، يكي معرفي »حقيقت « اعتياد به مثابه ضعف معنويت و ديگري جلوه دادن اعتياد به مثابه امري طبيعي و نه امري اجتماعي، در امتداد گفتمان هاي مسلط بر جامعه قرار گرفته و از خانواده در مقابل معتاد حساسيت زدايي مي نمايد.