زين‌الدين كشي، نخستين چهرۀ اشراقي پس از سهروردي

در تاريخ فلسفه اسلامي، شهرزوري نخستين و شايد مهمترين شارح حكمه الاشراق و مكتب سهروردي معرفي شده است. اما اين ادعا زماني ميتواند درست باشد كه در دوره زماني ميان سهروردي و شهرزوري حكيمي به فلسفه اشراق توجه خاص نكرده باشد؛ اگر بدانيم كه شهرزوري خود از حكيمي ديگر بهره برده است، بايد در اين ديدگاه رايج تجديد نظر كنيم. اين حكيم، زين‌الدين كشي، صاحب حدائق الحقايق است كه پيش از شهرزوري چنين التفاتي به آموزه‌هاي فلسفه اشراق داشته است. تأثيرپذيري كشي از سهروردي، افزون بر ترتيب تدوين مواضع كتاب حدائق الحقايق، بطور ويژه در فصلي مستقل كه به بحث نور و اقسام آن اختصاص يافته، خود را بخوبي نشان ميدهد؛ اين فصل درواقع چكيده‌يي از همه مباحث كتاب حكمه الاشراق است. مقالۀ حاضر با بررسي سير مباحث كتاب و مقايسه و تحليل فقراتي از حدائق الحقايق نشان ميدهد كه پيش از شهرزوري، زين‌الدين كشي به انديشۀ سهروردي توجه نشان داده و ميتوان او را در اين رويكرد مقدم بر شهرزوري و نخستين انديشمند اشراقي بعد از سهروردي دانست.