تحول اولويت‌ها در سازمان همكاري شانگهاي از زمان تأسيس تا سال 2019

سازمان همكاري شانگهاي در سال 1996 به ابتكار چين و با هدف حل مشكلات مرزي پنج كشور همسايه تشكيل شد و امروز پس از 23 سال به پيمان منطقه‌اي بزرگي تبديل شده است. اين سازمان با دراختيارداشتن 20 درصد ذخاير نفتي و 50 درصد ذخاير گاز جهان، قابليت آن را دارد كه در دهه‌هاي آينده به يكي از بزرگ‌ترين قطب‌هاي بين‌المللي اقتصادي و انرژي تبديل شود و مديريت و كنترل بخش عظيمي از انرژي جهاني را در اختيار بگيرد. بررسي اطلاعات آماري مربوط به كشورهاي عضو سازمان همكاري شانگهاي نشان مي‌دهد كه اعضاي اين سازمان قابليت آن را دارند كه در دهه‌هاي آينده به يكي از بزرگ‌ترين قطب‌هاي بين‌المللي اقتصادي، تجاري، سرمايه‌گذاري خارجي، انرژي و نظامي در جهان تبديل شوند. قلمرو جغرافيايي وسيع، جمعيت زياد، منابع انرژي گسترده، سلاح‌هاي هسته‌اي، نيروهاي مسلح، حق وتو در شوراي امنيت و عامل‌هاي ديگر به اين سازمان ظرفيت اقتصادي، سياسي و نظامي بالايي مي‌بخشد. اين سازمان هم بزرگ‌ترين توليدكنندۀ گاز و هم بزرگ‌ترين مصرف‌كننده را در خود دارد، بنابراين پايۀ اصلي رقابت‌هاي آينده به‌سوي مديريت منابع انرژي است. اين نوشتار پس از مرور تحول‌هاي گذشتۀ سازمان همكاري شانگهاي، قابليت‌هاي اين سازمان را از جنبه‌هاي اقتصادي و تأمين امنيت انرژي بررسي مي‌كند و نشان مي‌دهد چگونه اين پيمان منطقه‌اي محدود، به يك سازمان همكاري منطقه‌اي بزرگ تبديل شده است. فرضيۀ نوشتار اين است كه با وجود ظرفيت‌هاي بسيار، اين سازمان به يك قطب اقتصادي و راهبردي جهاني تبديل نخواهد شد.