بررسي دو خوانش از مردم‌سالاري در جريان‌هاي انديشۀ ديني معاصر ايران

در اين مقاله تأثير رويكرد تفسيري محمد مجتهد شبستري به عنوان يكي از نوگرايان ديني و آيت‌الله مصباح يزدي به عنوان يكي از نمايندگان جريان اسلام سياسي فقاهتي بر نوع نگاه آنها به الگوي نظم سياسي دموكراتيك مورد بررسي قرار گرفته است. محمد مجتهد شبستري از روش هاي جديد براي تفسير متون ديني استفاده كرده و با اتخاذ روش هرمنوتيك، دين را به گونه اي تفسير كرده است كه قابليت پذيرش يك نظام دموكراتيك را دارد؛ تا به زعم خودش ايمان مؤمنان متناسب با شرايط روز حفظ شود. حاصل نگرش اين انديشمند ديني پذيرش دموكراسي ارزشي است. همزمان با وي، آيت‌الله محمدتقي مصباح يزدي نمايندۀ برجسته جريان فكري اسلام سياسيِ فقاهتي، با تأكيد بر روش فقهي، به حفظ جايگاه دين در حوزه سياسي و اجتماعي به منظور تأمين سعادت دنيوي و اخروي مسلمانان مي انديشد؛ به همين دليل وي پرداختن به مفهوم مردم‌سالاري و تبيين آن براساس اصول اسلامي مورد فهم گفتمان فقه‌محور را ضروري مي‌داند و  ضمن ردّ مردم‌سالاري ليبرال، از امتناع دين و اين نوع از مردم‌سالاري سخن مي گويد. البته وي مردم‌سالاري روشي را مي پذيرد. در اين نوشتار، از متدولوژي «كوئنتين اسكينر» در تحليل فهم اين دو انديشمند از الگوي مردم‌سالاري بهره گرفته شده است.