بررسي مكانيسم جريان و منشأ آب قنات‌هاي دشت گناباد به وسيله روش‌هاي هيدروژئوشيميايي و ايزوتوپي

منطقه گناباد در مناطق خشك قرار داشته كه سالانه حدود 19.5 ميليون مترمكعب آب زيرزميني از طريق 26 رشته قنات تخليه مي گردد. از 6 رشته قنات مهم دشت نمونه‌برداري جهت آناليزهاي هيدروشيميايي و ايزوتوپي به هدف تعيين منشأ و مكانيسم جريان آب زيرزميني قنات‌ها انجام شده است. ميزان مواد جامد محلول آب از 524 تا 2375 ميلي‌گرم بر ليتر متغير است. تيپ‌هاي غالب آب در قنات‌ها شامل بي‌كربناته سديك منيزيك و كلروره سديك است. آب قنات‌ها نسبت به كاني‌هاي كربناته اشباع و فوق اشباع و نسبت به كاني‌هاي تبخيري تحت اشباع است كه نشان‌دهنده اين است كه تركيب آب زيرزميني قنات‌ها توسط انحلال سنگ‌هاي كربناته حوضه كنترل مي‌شود. نتايج ايزوتوپ‌هاي پايدار اكسيژن 18 و دوتريم نشان‌دهنده منشأ جوي آب قنات‌ها است. به طوريكه مكانيسم جريان از طريق نفوذ مستقيم بارش قبل از تبخير از طريق درز و شكاف‌هاي سنگ‌هاي آهكي حوضه و همچنين نفوذ آب‌هاي سطحي در آبرفتهاي درشت دانه حاشيه ارتفاعات حوضه مي‌باشد. تغذيه آب زيرزميني قنات‌ها از محدوده‌اي در ارتفاعات بين 2000 تا 2700 متر منشأ مي‌گيرد. تركيب ايزوتوپي قنات‌ها در فصل‌تر به دليل تغذيه از بارش سبكتر و در فصل خشك به دليل تغذيه از آب برگشتي كشاورزي قنات‌ها و چشمه‌هاي ارتفاعات جنوب حوضه سنگين‌تر است.