بررسي تطبيقي نقش‌مايه ديو در نگاره‌هاي نسخۀ راماياناي فرير و نمونه‌هاي قبل و هم‌زمان با آن از منظر شمايل نگاري

در دورۀ گوركانيان (932ه.ق/1526م. تا 1274ه.ق/ 1857م.)، بخصوص اكبر شاه توجه بسياري به اشاعۀ فرهنگ و هنر نشان داده شد. ازجمله خدمات دوره اكبر شاه ترجمه كتاب‌هاي سانسكريت به فارسي و مصور نمودن آن‌ها بود. يكي از اين نسخ، راماياناي مصور موجود در گالري فرير(Freer) به سفارش عبدالرحيم، وزير اعظم اكبر شاه، داستان نبرد رام چندر، با بزرگ‌ترين ديو، راون است. بررسي تأثيرپذيري نقش‌مايۀ ديو در نسخه راماياناي فرير از متون تصويري پيشين و هم‌عصرش، به‌عنوان پرسش اصلي اين پژوهش انتخاب‌شده و هدف تحقيق تطبيق شمايل نگارانه تصوير ديو و جايگاه آن در نسخه‌ راماياناي عبدالرحيم خان با نمونه متن‌هاي پيشين و هم‌عصر در هند بوده است. نتايج مطالعات صورت گرفته به روش توصيفي و تاريخي_تطبيقي حاكي از آن است كه نقش‌مايه ديو در نسخه‌ موردپژوهش به چهار شكل، ديو با عضو تكثيرشده، حيواني، انساني و تركيبي (انساني حيواني) تصوير شده است. همچنين مي‌توان ديد كه در متون پيشين، ديوها با آناتومي و ويژگي‌هاي كاملاً انساني نقش گرديده و در نسخ تصويرسازي شده هم‌زمان با نسخه مورد پژوهش نيز شخصيت‌هاي اصلي حماسه اكثراً به شكل انساني و شخصيت‌هاي فرعي به شكل تركيبي ترسيم‌شده‌اند. درحالي‌كه در نسخه‌ راماياناي گالري فرير اغلب ديوها به‌صورت تركيبي بوده و فقط در موارد اندكي به شكل انساني تصوير شده‌اند