ارزيابي مدل AquaCrop در تخمين عملكرد برنج تحت كشت آبياري تناوبي

كشت برنج در شمال ايران كه از لحاظ استراتژيك و اقتصادي بسيار مهم مي‌باشد، مستلزم تغيير مديريت آبياري با استفاده از روش آبياري سنتي (آبياري غرقابي) است. مدل‌هاي گياهي كه بتواند عملكرد محصول را در مديريت‌هاي مختلف آبياري و شرايط مختلف شبيه‌سازي كند، بسيار سودمند در صرف وقت و هزينه خواهد بود. در اين پژوهش از آخرين نسخه مدل AquaCrop استفاده شد. در همين راستا، پژوهشي به‌منظور مقايسه سطوح مختلف دور و مقدار آبياري و تأثير آن بر ميزان مصرف آب، عملكرد شلتوك و بهره‌وري آب برنج در اراضي شاليزاري شهرستان بابلسر واقع در استان مازندران در تابستان 1397 به انجام رسيد. اين آزمايش در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي، در سه تكرار و چهار تيمار در مجموع در 12 كرت آزمايشي انجام شد. تيمارها به ترتيب عبارت بودند از TI (آبياري سنتي/ غرقابي)، AI1، AI3 و AI5 (آبياري تناوبي به ترتيب يك، سه و پنج روز پس از ناپديد شدن آب از سطح خاك). بعد از اعمال شيوه‌هاي مختلف آبياري و ثبت ميزان آب تجمعي داده‌شده به تيمارها، ميزان عملكرد دانه و بهره‌وري آب نيز مشخص شد. براي كمي سازي و صحت سنجي اثرات مديريت‌هاي مختلف آب بر عملكرد برنج؛ واسنجي، اعتبارسنجي و آناليز حساسيت مدل بر اساس اندازه‌گيري‌هاي مزرعه‌اي انجام شد. بعد از واسنجي، مدل براي چهار تيمار مذكور اجرا شد و نتايج نشان داد كه مدل توانست عملكرد محصول را با دقت بالا (0.81 d و 0.86 R2) براي مديريت هاي مختلف آبياري شبيه‌سازي كند. خطاي نسبي مدل AquaCrop براي تخمين عملكرد محصول در تيمارهاي TI، AI1، AI3 و AI5 به ترتيب 1.98-، 7.17، 2.25 و 3.75- محاسبه شد. مقدار متوسط جذر ميانگين مربعات خطا نيز 0.233 تن در هكتار به دست آمد. بنابراين با توجه به شبيه‌سازي قابل‌قبول مدل AquaCrop در تخمين عملكرد محصول، استفاده از آن در مديريت‌هاي مختلف آبياري، تنش رطوبتي خاك و در شرايط اقليمي مشابه با اين پژوهش توصيه مي شود.