ارزيابي تنوع ژنتيكي صفات زراعي و فيزيولوژيك گندم در دو محيط مزرعه‌اي

اين پژوهش به‌منظور بررسي تنوع ژنتيكي گندم نان، گندم دوروم و تريتيكاله با استفاده از صفات زراعي و فيزيولوژيك انجام شد. ارزيابي تنوع ژنتيكي 24 ژنوتيپ در دو ناحيه (مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه صنعتي اصفهان، واقع در لورك نجف‌آباد و مزرعه عاشق‌آباد اصفهان) در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با دو تكرار در هر ناحيه، در سال 96-1395 انجام گرفت. در اين مطالعه 20 ژنوتيپ گندم نان (3 داخلي و 17 خارجي)، دو ژنوتيپ گندم دوروم و دو ژنوتيپ تريتيكاله مورد استفاده قرار گرفت. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثر ژنوتيپ براي كليه صفات به‌جز فلورسانس بيشينه معني‌دار بوده است. در تمام صفات مورد مطالعه ضريب تغييرات فنوتيپي و ژنتيكي براي اكثر صفات اختلاف زيادي نداشته‌اند كه نشان‌دهنده تأثير بيشتر آثار ژنتيكي بر اين صفات بوده است. بررسي روابط همبستگي نشان داد كه بين عملكرد دانه با صفات تعداد سنبله در بوته، عملكرد بيولوژيك و شاخص برداشت همبستگي مثبت و معني‌داري وجود دارد. تجزيه به عامل‌ها، چهار عامل پنهاني را كه در مجموع 66/47 درصد از تنوع موجود در مجموعه بود را توجيه كرد. اين عامل‌ها به‌ترتيب تحت عنوان طول دوره رسيدگي، دانه، عملكرد و فتوسنتز معرفي شدند. تجزيه خوشه‌اي ژنوتيپ‌ها بر مبناي صفات مورد مطالعه ژنوتيپ‌ها را در چهار گروه تفكيك كرد كه بعضي از گروه‌ها داراي خصوصيات مطلوب بوده و براي مقاصد به‌نژادي مفيد هستند.