بهينه‌سازي كارايي كلتوديم در كنترل دم‌روباهي سبز (Setaria viridis)

بهينه‌سازي كارايي علف‌كش‌ها به‌وسيله مواد افزودني يكي از راهكارهاي اكولوژيكي و اقتصادي در مديريت علف‌هاي هرز است. به‌منظور بررسي اثر كاربرد روغن‌هاي گياهي بر كارايي علف‌كش كلتوديم در كنترل دم‌روباهي آزمايشي به‌صورت فاكتوريل بر پايه طرح كاملاً تصادفي شامل غلظت كلتوديم در شش سطح (صفر، 7/5، 15، 30، 60 و 120 گرم ماده مؤثره در هكتار) و ماده افزودني در هشت سطح (بدون روغن گياهي و با روغن‌هاي گياهي كنجد، بادام تلخ، بادام شيرين، پنبه‌دانه، كلزا، منداب و سويا) با چهار تكرار در سال 1393 در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد انجام شد. نتايج اين پژوهش نشان داد كه غلظت كلتوديم، نوع روغن گياهي و اثر متقابل غلظت در روغن گياهي بر صفات اندازه‌گيري شده دم‌روباهي شامل ارتفاع، وزن تر و خشك اندام هوايي و ريشه و حجم ريشه معني‌دار است. افزايش توانايي نسبي براي تمامي صفات اندازه‌گيري شده بر اساس دز مؤثر 50 درصد مشاهده شد كه نشان‌دهنده افزايش كارايي كلتوديم در كنترل دم‌روباهي است. نتايج اين مطالعه همچنين كاهش دز مؤثر 90 درصد براي زيست‌توده تر و خشك دم‌روباهي سبز در حضور تمامي روغن‌هاي گياهي را نشان داد. بيشتر بودن مقادير توانايي نسبي براي زيست‌توده تر و خشك ريشه در مقايسه با زيست‌توده تر و خشك اندام هوايي حساسيت بيشتر ريشه به كاربرد روغن‌هاي گياهي با افزايش انتقال كلتوديم به ريشه نشان داده شد. كاربرد روغن‌هاي گياهي كنجد، بادام تلخ، بادام شيرين، پنبه‌دانه، كلزا، منداب و سويا به‌ترتيب منجر به افزايش كارايي كلتوديم در كاهش وزن خشك اندام هوايي دم‌روباهي سبز به‌ترتيب به‌ميزان 1/20، 1/26، 1/42، 1/39، 1/41، 1/43 و 1/41 برابر شد. درنهايت، كاربرد روغن‌هاي گياهي به‌همراه دم‌روباهي سبز مي‌تواند به‌عنوان رهيافتي اكولوژيكي و زيست‌محيطي مدنظر قرار گيرد.